2005-2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırılması: Olgubilimsel bir çalışma

Abstract

Bu araştırmada, 2017 sosyal bilgiler öğretim programında yapılan değişiklikler, programın güçlü ve zayıf yönleri, programın sunduğu yenilikler ve 2005 sosyal bilgiler öğretim programından farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda bu araştırma, öğretim programının temel bileşenleri; genel amaçlar, eğitim felsefeleri, öğrenme alanları, üniteler, kazanımlar, ölçme-değerlendirme, vizyon, kavramlar, değerler ve Atatürkçülük konularını temel alarak 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırılması ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesine yönelik bir çalışmadır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ve fenomenoloji araştırma desenleri kullanılmıştır. İlk olarak 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programları arasındaki benzer ve farklı yönlerin tespit edilmesi amacıyla 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programları karşılaştırılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise; katılımcıların yeni hazırlanan sosyal bilgiler öğretim programı ve her iki programın karşılaştırılmasına ilişkin görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile yüz yüze görüşmeler aracılığı ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu 20 katılımcı oluşturmaktadır. Amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemi ile belirlenen katılımcılar; 2017-2018 eğitim öğretim yılında Amasya üniversitesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında görevli 2 akademisyen, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programında okuyan 4 aday öğretmen ve Amasya il merkezindeki ortaokullarda görev yapan 4'ü formatör olmak üzere 10 öğretmen oluşturmaktadır. Görüşmeler ses kayıt cihazı aracılığı ile kayıt edilmiş ve sonrasında yazıya aktarılmıştır. İçerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilen metinler oluşturulan kategorilere göre tasnif edilip incelenmiştir. Bu kapsamda katılımcılardan elde edilen veriler, Nvivo 9 Paket programı kullanılmak suretiyle oluşturulan temalar ve temaların altındaki kodlamalar dikkate alınarak, araştırmanın alt problemleri doğrultusunda sadeleştirilmiş, modeller ve tablolar haline getirilmiştir. Analizler sonucu elde edilen bulguların yorumlanmasıyla katılımcıların 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programına dair yeterli ön hazırlıkları bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programının, 2005 öğretim programına göre kazanımlar ve içerik anlamında sadeleştirildiği, kazanım ve kavram sayılarının azaltılmasından dolayı öğrenme alanları arasında boşluklar oluştuğu, 2005 programındaki bazı değerlerin çıkarılarak 2017 programına yeni değerlerin eklendiği, kavram öğretimi ile ilgili açıklama ve kavram listelerine yer verilmediği, Atatürkçülük konularının azaltıldığı elde edilen bulgulardan anlaşılmaktadır. Araştırma ile elde edilen bulgulardan, 2017 sosyal bilgiler öğretim programının sosyal bilgilerin zenginliğini ortaya çıkaracak bir program yeterliliğinde olmadığı, küçük farklılıklarla ve eksiltilmelerle 2005 sosyal bilgiler öğretim programının özetlenmiş bir versiyonu olduğu program açısından benzer bir çalışmanın hedeflenen başarıyı getirmesinin güç olduğu sonucuna ulaşılabilir.

The purpose of this research is to examine the 2017 Social Sciences Course Curriculum in terms of revisions, its strengths and weaknesses, the potentials and the differences from the 2015 Social Sciences Course Curriculum. This inquiry is the one that delves into such main issues in the curriculum as general purposes, educational philosophies, learning areas, units, objectives, measurement-assessment, vision, concepts, values, and the Ataturkism subjects, and that makes comparisons the previous curriculum based on the opinions of participants from the field. In this study, the document analysis and the phenomenological research designs from the qualitative research methodologies were used. First, the 2005 and the 2017 Social Sciences Course Curriculums were compared in terms of similarities and differences. Second, the participants views' on the former and the latter were examined through semi-structured interviews.