Sacred Space in the Process of Conservation of Cultural Heritage in Türkiye

Abstract

Sacred spaces have been effective in shaping life, places and even cities throughout history of humanity with their cultural and sacred values. Sacred spaces were considered important as sacred heritage in the frameworks prepared by ICOMOS in 2004 in order to define and analyze cultural heritage. The principles of equilibrium and equality have been adopted in the representation of cultural heritage and attention has been drawn to the diversity and richness of the heritage. In this study, with this approach, the process of protecting cultural heritage in Turkey has been scrutinized via sacred spaces based on international developments. National conservation approaches were evaluated mutually with the tools and policies predicted by globally conservation approaches. In consequence of the evaluation, the sacred spaces that are defined by their cultural qualities are denied in the national protection legislation, the criteria for the definition and determination of the sacred space are incomplete and the protection process is uncertain. The aim of the article with this content is to create awareness about how sacred spaces can be included in the protection system in Turkey and to discuss the approach to the sacred space in Turkey in the literature with its legal-administrative dimension.

Kutsal mekânlar, kültürel ve kutsal değerleri ile insanlık tarihi boyunca yaşamı, mekânları ve hatta kentleri şekillendirmede etkin olmuşlardır. 2004 yılında kültürel mirası tanımlamak ve analiz etmek amacıyla ICOMOS tarafından hazırlanan çerçevelerde kutsal miras olarak kutsal mekânlar önemsenmiştir. Kültürel mirasın temsil edilmesinde denge ve eşitlik ilkeleri benimsenmiş, mirasın çeşitliliğine ve zenginliğine dikkat çekilmiştir. Bu çalışmada bu yaklaşımla; uluslararası gelişmelere dayalı olarak Türkiye’de kültürel mirası koruma süreci kutsal mekânlar üzerinden irdelenmiştir. Küresel düzeyde koruma yaklaşımlarının öngördüğü araç ve politikalar ile ulusal koruma yaklaşımları karşılıklı değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda günümüzde kültürel nitelikleri ile tanımlanan kutsal mekânların ulusal koruma mevzuatında yadsındığı, kutsal mekânın tanımlanması ve tespit edilmesine dair kriterlerin eksik ve koruma sürecinin ise belirsiz olduğu tespit edilmiştir. Bu içerik ile makalenin amacı Türkiye’de koruma sistemi içerisinde kutsal mekânların nasıl yer alabileceğine dair farkındalık yaratmak ve alan yazında Türkiye’de kutsal mekâna yaklaşım konusunu yasal-yönetsel boyutu ile ele almaktır.