TÜRK TARİHİNİN KAYNAKLARI: ALTAY’DA HUN MADDİ KÜLTÜRÜNÜN ARKEOLOJİK KAYNAKLARINA GENEL BİR BAKIŞ

Abstract

Türk tarihi ve kültürü Orta Asya’dan Avrupa’ya, Sibirya’dan Hindistan’a kadar oldukça geniş bir coğrafyaya yayılmış ve bu geniş coğrafyada Türk tarihine kaynaklık eden sayısız eser meydana getirilmiştir. Türk tarihine ve kültürüne kaynaklık eden bu eserlerden birisi de arkeolojik buluntular veya arkeolojik kaynaklar dediğimiz kurganlar, balballar, kaya resimleri vs. gibi kalıntılardır. Çalışmamızın sınırını oluşturan ve Türk tarihinin anayurdu olan Altay bölgesi de bahsini ettiğimiz arkeolojik kalıntılar açısından oldukça zengin bir yerdir. Altay coğrafyası sayısız arkeolojik eserleriyle doğal bir müze gibidir. Altay’ın herhangi bir yerinde dolaşırken kurgan, kaya resimleri veya diğer arkeolojik eserlerden birisine denk gelmemek mümkün değildir. Her döneme ait sayısız arkeolojik eser bütün bir coğrafyaya adeta serpilmiş durumdadır. Bu dönemlerden birisi de hiç şüphesiz Hun dönemidir ve Hun kültürüne ait çok sayıdaki kurgan, balbal, kaya resimleri Altay coğrafyasındaki Türk tarihine tanıklık eden maddi kültür kalıntılarını oluşturmakta ve tarihin temel kaynaklarından birisi olma özelliğini göstermektedir. Yüz yılı aşkın bir süredir bu bölgede kazı çalışmaları ve saha araştırmaları sürdürülmekte ve bu sayede Türk kültür tarihinin aydınlatılmasında somut bilgiler elde edilmektedir. Kazı çalışmaları sayesinde binlerce yıllık bir döneme ait kültürlerin günlük hayatları, dini inançları, yiyecekleri, giyim-kuşamları, kullandıkları silahları, at koşumları, teknolojileri, ekonomik uğraş alanları, sanat eserleri gün yüzüne çıkarılmaktadır. Aşağıda Hun dönemine ait Altay’daki kurganlar, kaya resimleri gibi arkeolojik eserleri anlatmaya çalıştık. Bu eserleri anlatırken konumlarını ve kazılarda elde edilen buluntuları da mümkün olabildiği şekilde anlatmaya çalıştık.