Gecekonduların Kentte Oluşturduğu Eşik Mekân Dizgeleri

Abstract

Kentlerin gelişimi, onları var eden dinamiklerin kendisinden kaynaklanan krizlerler içinde sekillenir. Bu krizleri çözmek ve kentlerin daha sağlıklı gelişim süreçleri izlemesini sağlamak için, kentlerin oluşumuna yönelik özgün kavrayışlar ve yapma biçimleri geliştirmek gereklidir. Kentsel krizleri sadece mevcut sorunları çözmek için değil, aynı zamanda daha dirençli, kapsayıcı ve canlı kent yapıları oluşturmak için bir fırsat olarak görmek,kentlerin geleceğin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde evrimleşmeleri bakımından kritiktir. Bu anlayışla bu makale, gecekonduyu kentsel mekânsal üretim bağlamında ortaya çıkardığı yaratıcı oluşumlar açısından ele alır ve kentte oluşturduğu eşik mekân dizgeleri üzerinden inceler. İki temel bölüm halinde kurgulanan makalenin ilk bölümünde gecekondu hakkında araştırma derinleştirilir, yaratıcı yönlerinin kentsel mekansal üretim bağlamında ele alınmasının gerekliliği açıklanır. Gecekondunun yaratıcılığının, kentte yarattığı eşikler bağlamında okunabileceği savıyla, gecekondu ve eşik mekân birbiriyle ilişkili olarak ele alınır. İkisi arasındaki ortaklıklar belirlenir ve gecekonduyu eşikler üzerinden okumaya yönelik kavramsal bir dizge geliştirilir. İkinci bölümde ise, gecekondunun kentte yarattığı eşikler fiziksel ve sosyo-kültürel bağlamlarda ele alınarak, oluşum alanlarını, ilişkilenme biçimlerini, eylemsel örüntüleri ve mekansal nitelikleri ortaya koymak üzere görsel ve kavramsal haritalamalar yapılır. Barınma mekanları, müşterek mekanlar ve mahalle olarak üç kesit bağlamında yapılan haritalamalar, gecekondudaki eşikleri farklı bakış açıları oluşturarak betimler. Sonuç olarak, gecekondunun kentsel mekansal üretim bağlamında esinleyebileceği özgün yönler ve yaratıcı oluşumlar tartışılarak, kentleşme, kent planlaması ve politika oluşturma süreçlerine ilham verebilecek olası katkıları değerlendirilir.

The development of cities is shaped by crises arising from the dynamics that bring them into existence. In order to resolve these crises and to ensure that cities follow healthier development processes, it is necessary to develop unique insights and ways of doing about the formation of cities. With this understanding, this article analyses the gecekondu in terms of its creative formations in the context of urban spatial production, and examines it through the threshold spatial systems it creates in the city. In the first part of the article, which is structured in two main sections, the research on gecekondu is deepened and the necessity of addressing its creative aspects in the context of urban spatial production is explained. With the argument that the creativity of gecekondu can be read in the context of the thresholds it creates in the city, the commonalities between two are identified and a conceptual framework for reading gecekondu through thresholds is developed. In the second section, the thresholds created by gecekondu in the city are examined in physical and socio-cultural contexts, and visual and conceptual mappings are conducted to reveal formation areas, forms of relation, action patterns, and spatial attributes. The mappings, carried out in the context of three sections the thresholds in gecekondu from different perspectives. Finally, the original aspects and the creative formations that gecekondu can inspire within the context of urban spatial production are discussed, and the potential contributions that can inspire urbanization, urban planning, and policy-making processes are evaluated.