Kamu Binalarında Geleneksel Yapı Ögelerinin Sahte Tarihselcilik Uygulamalarına Konya Örnekleri Üzerinden Bir Eleştiri

Abstract

Bir kentin fiziksel kimliğini oluşturan anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin korunması, kültürel sürekliliği sağlayan koşullardan biridir. Günümüzde kültürel sürekliliğin ve kimliğin korunması amacıyla tarihi yapıların tamamının ya da cephe elemanlarının taklit edildiği yeni yapılar inşa edilmektedir. Fakat bu uygulamalar tarihi bir yapının cephesinin yeni fonksiyonlu bir yapıya giydirilmesiyle sınırlı kalmaktadır. Bu kapsamda Konya Merkez’de yer alan ve 21. yy.’da inşa edilen adliye, kütüphane, müze, belediye, üniversite, okul yapıları, giriş kapıları ve parklar olmak üzere on beş kamusal yapı üzerinden görsel bir değerlendirme yapılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda günümüz yapıları kategorilere ayrılarak, malzeme özellikleri, cephe özellikleri ve boyutsal özellikleri açısından taklit edilen yapı ya da yapısal ögeleri incelenmiştir. Geleneksel yapıların taklit edilirken tamamının kopyalandığı veya cephede yorumlandığı ögeler tespit edilerek, yapısal ögelerden taç kapı, üst örtü, taşıyıcı eleman, geçiş elemanları ve süsleme özelliklerinden hangisinin taklit edildiği belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda Selçuklu ögelerinin sıklıkla taklit edildiği belirlenmiş ve mimari kimlik sorunu oluşturan bu uygulamalar eleştirilerek, kent kimliğinin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesine dair öneriler sunulmuştur.

The preservation of monumental and civil architectural examples that constitute the physical identity of a city is one of the conditions that ensure cultural sustainability. Today, to preserve cultural sustainability and identity, new buildings are built by imitating all or facade elements of historical buildings. However, this situation is limited to the fact that the facade of a historical building covers a new functional building. In this context, a visual evaluation was made on fifteen public buildings, including the courthouse, library, museum, municipality, university, school buildings, entrance gates and parks in Konya Center. As a result of the findings, buildings were divided into categories and the imitated structure or structural elements were examined in terms of material properties, facade properties and dimensional properties. It has been determined that while imitating traditional buildings, all of them were copied or interpreted on the façade. In addition, it was determined which of the portal, cover structural, structural elements, transition elements, and the ornamentation features were imitated. It has been determined by the analyzes that Seljuk elements are frequently imitated, and these practices, which create architectural identity problems, are criticized and suggestions are made to ensure the sustainability of the urban identity.