İbn Useymin'in Tefsirinin Arap Dilbilimine Göre İncelenmesi

Abstract

İbn Useymîn’in rivâyet ve dirayet unsurlarını bir araya getirerek gerçekleştirdiği Kur’an tefsirinde, meâni’l-Kur’ân’ın klasik Arap edebiyatı kurallarına göre dilbilimsel analizlerine ayrı bir önem verilmiştir. Onun tefsir metodolojisinde, âyetlerdeki kelimelerin dizimine tefsir -Arap dilbilimi bütünlüğü içerisinde lügat anlamı, köken, morfoloji, kavramsal anlam, sentaks, bağlam, belagat ve kıraat unsurları çerçevesinde analiz edildiği görülmektedir. İbn Useymîn’in tefsir metodolojisinde, Kur’an’ın doğru bir şekilde anlaşılması için Arap dilbilgisinin öğrenilmesi ve bu kaidelere göre tefsir yapılması temel bir ilkedir. Bu doğrultuda, kelimelerin semantik açıdan detaylı analizini değinilmekte; söz konusu kelimenin siyak içerisinde kazandığı anlamları ve şer‘î anlamları kavramsal olarak açıklanmaktadır. Özellikle, Kur’an metninde yer alan anlamdaş ve sesteş kelimelerin tefsirinde detaylı analizlere girişir. Tefsirlerinde, zaman zaman dilbilgisel ihtilafları ele alarak, bunlar arasında kuvvetli gördüğü delile göre tercih yapar. Bunun yanı sıra, müfredâtü’l-Kur’ân’ı Arap şiir divanlarından isitişhâd yaparak kelimelerin edebi ve dilsel bağlamlarını güçlendirmektedir. Kur’an’ın anlamını aktarmada Arap dilbiliminin önemini vurgulayarak, Kur’an’ın ilk muhatapları olan Arapların dil yapısına göre tefsir metodolojisini kurgulamıştır. Bu çalışma İbn Useymîn’in Kur’an tefsirinde Arap dili ve anlam bilimlerine yaklaşımını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmamızın kapsamı müfessirin Kur’an tefsirinde Kur’an kelimelerini Arap dilbilimi açısından tefsiri ile sınırlıdır. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak veriler toplanıp, analiz edilmektedir. Şüphesiz, Arap dilbilimin tefsir üzerindeki etkisi, özellikle kelimelerin morfolojik yapılarına ve âyetlerde kullanılan dilsel özelliklere yapılan vurgularda öne çıkar. Bu bağlamda, tefsir ilmini doğuşundan itibaren klasik dönemden asrımıza kadar meâni’l-Kur’ân, müfredâtü’l-Kur’an ve müşkilü’l-Kur’ân gibi ulûmü’l-Kur’ân ilimleri Kur’an kelimelerinin yorumlanmasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda, dilbilim ve tefsir ilişkisini İbn Useymîn’in dil bilgisine yaklaşımı üzerinden ele almak, onun tefsir metodolojisini anlamak açısından çalışmaya değer kazandıracaktır.

In Ibn Usaymīn's exegesis of the Qur'ān, which he developed by integrating the elements of narration and dirāyah, a distinctive focus was placed on the linguistic analysis of mean al-Qur'ān in accordance with the conventions of classical Arabic literature. In his tafsir methodology, the sequence of words in the verses is subjected to a comprehensive linguistic analysis, encompassing lexical meaning, origin, morphology, conceptual meaning, syntax, context, rhetoric, and recitation. This analysis is conducted within the framework of tafsir-Arabic linguistics, which is a discipline that integrates various linguistic elements. Ibn Usaymīn's methodology of tafsīr is predicated on the fundamental principle that learning Arabic grammar is essential for a correct understanding of the Qur'ān and for performing tafsīr in accordance with these principles. In this regard, a comprehensive semantic analysis of the terms in question is provided, elucidating their meanings within the Qur'anic context and their associated shar'i meanings. In particular, he engages in detailed analyses of the use of homonyms and homophones in the Qur'anic text. In his exegesis, he occasionally addresses grammatical disputes and selects a resolution based on the strength of the evidence presented. Furthermore, he reinforces the literary and linguistic contexts of the words in Mufrad al-Qur'an by drawing upon Arabic poetry divans. He underscored the significance of Arabic linguistics in elucidating the meaning of the Qur'an, constructing his tafsir methodology in accordance with the linguistic structure of the Arabs, the initial interlocutors of the Qur'an. This study aims to examine Ibn Usaymīn's approach to Arabic language and semantics in Qur'ānic exegesis. The objective of our study is to analyze.