XIX. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA KASTEN CİNAYET VAKALARI: TAŞKÖPRÜ KAZÂSI ÖRNEĞİ

Abstract

İnsanlık tarihi kadar eski bir suç olan cinayet; İslam hukukuna göre doğrudan şahısların hayat hakkını ve vücut bütünlüğünü hedef alan bir fiil olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada XIX. yüzyılın ikinci yarısında Kastamonu Vilayetine bağlı Taşköprü Kazâsı’nda Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri kayıtlarına geçen kasten adam öldürme suçu örnekleri incelenmiştir. Çalışmada arşiv kayıtlarından elde edilen veriler neticesinde cinayetlerin sebepleri, suçluların durumları, cinayet vakalarının nasıl oluştuğu ve sonuçları üzerinde durulmuştur. XIX. yüzyılın ikinci yarısında Taşköprü Kazâsı’nda gündelik yaşamda meydana gelen cinayet suçları yoğun olarak kazâya tabi olan muhtelif karyelerde gerçekleşmiştir. Arşiv vesikalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda Taşköprü’deki cinayet vakalarının, aile içi geçimsizlik, öfke problemleri, namus ve onurlarının rencide edilmesi gibi nedenlerle gerçekleştiği görülmüştür. Cinayet aletlerinden olan bıçak, vakalarda yoğun olarak kullanılmıştır. İncelenen dönemde cinayet suçları, toplumsal düzeni sağlamak ve adaleti tesis etmek için cezasız kalmamıştır. Bu cezalar arasında kürek cezası, pranga cezası, tard ve sürgüne yollamak, kısas hakkından düşürülerek diyete çevirmek gibi cezalar bulunmaktadır.

Murder, which is a crime as old as human history, falls under the scope of ta’ zir crimes according to Islamic law and it is considered as an act that directly targets the right to life and the integrity of the body. In this study it was examined the crime examples of intentional manslaughter in the Taşköprü district in Kastamonu province using the Presidential State Archives of the Ottoman Archives records in the second half of the nineteenth century. As a result of the data obtained from the archive records, the reasons for the murders, the circumstances of the offenders, how the cases of murder occurred and the results of the study were discussed. Murder crimes that occurred in daily life in the Taşköprü district occurred in various villages that belong intensely to the regions in second half of the XIXth century. According to the information obtained from the archive documents, it has been observed that the murders in Taşköprü may had been committed due to domestic incompatibility, anger problems, and disgrace of their honor and dignity. The knife, which is one of the murder tools, was used extensively in cases. In the period under review, murder crimes did not go unpunished to restore social order and establish justice. Among these penalties include rowing penalty, shackling or giving up blood feud and converting into fines and being sent into exile.