CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM POLİTİKALARI BAĞLAMINDA KIZ ENSTİTÜLERİ’NİN TÜRK MODERNLEŞMESİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Abstract

Türk toplumunda mesleki eğitim uzun yıllar ailenin sorumluluğu altında yürütülmüştür. Sonraları değişen toplumsal koşullar nedeni ile aile içinde yürütülen meslek eğitimi birtakım kurumlara devredilmiştir. Bu kurumlardaki eğitim “Çıraklık Sistemi” olarak adlandırılmıştır. Zamanla çıraklık sistemi toplumun ihtiyaçları ile bilim ve teknolojideki gelişmeler karşısında yetersiz kalmıştır. Bunun sonucunda çıraklık sistemi dışında mesleki eğitimin geliştirilmesine yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu bağlamda 19. Yüzyılın ikinci yarısında endüstri, ev ekonomisi, ticaret ve tarım alanlarında mesleki eğitime yönelik okullar açılmıştır. Açılan yeni okullar içinde kızların eğitilmesi, hayata hazırlanması ve bir meslek sahibi olmalarını sağlayacak Kız Meslek Okulları da yer almıştır. İlk kez 1865 yılında Mithat Paşa tarafından Rusçuk’ta, kızların eğitilmesi ve topluma katkı sağlayacak bireyler olarak yetiştirilmesi amacı ile “Kız Sanayii Mektepleri” açılmıştır. Kız Sanayii Mekteplerinin yerini Cumhuriyet döneminde Kız Enstitüleri almıştır. Bu okullar, 1927-1928 yılında Adana, İstanbul ve Ankara’da olmak üzere üç vilayette açılmıştır. Daha sonra, diğer vilayetlerde açılanlarla enstitü sayısı 11’e ulaşmıştır. Bu eğitim kurumları marifeti ile Türk kadınının, çocuklarını yetiştirecek bir anne ve kamusal alanda çalışabilecek birey olarak yetiştirilmesi amaçlanmıştır. Kızlar bu okullarda, batı tarzı giyim-kuşam, görgü ve ev yönetimi konularında eğitilmişlerdir. Bu işlevleri dolayısı ile Kız Enstitüleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin modernleşmesine ve toplumsal dönüşümün gerçekleştirilmesine önemli ölçüde katkı sunmuşlardır. Bu çalışmada söz konusu eğitim kurumlarının Türk modernleşmesine katkıları üzerinde durulacaktır.