DARÜLEYTAMLARDA YÜRÜTÜLEN MESLEKİ TEKNİK EĞİTİM UYGULAMALARI

Abstract

Darüleytamlar, Osmanlı’da sosyal devlet anlayışının görüldüğü kurumlar olmuştur. Darüleytamlarda aynı zamanda teorik eğitimle uygulamalı eğitimin bir bütün içinde uygulandığı, mesleki teknik ağırlıklı eğitim faaliyetleri yürütülmüştür. Darüleytamlarım amacı, şehit çocuklarıyla fakir ve muhtaç çocukları temel eğitimden geçirerek öğrencilerin yetenekleri doğrultusunda bir meslekte uzmanlaşmasını sağlayıp toplumda iş sahibi bireyler haline getirmek olmuştur. Darüleytam ismi resmiyette 1914 yılı olsa da aynı misyon temelinde bu tarihten daha önce de açılan eğitim kurumlarının genel adıdır. Darüleytamlara öğrenci alımında devlet din, dil ve ırk alanında herhangi bir ayrımcılık yapmamış bütün vatandaşlarına eşit davranmıştır. Bununla beraber yabancı ve azınlık vatandaşlarından ziyade Müslüman çocuklar bu eğitim kurumlarına alımda öncelikli olmuştur. Buradaki uygulamaların nedenlerinden biri gayrimüslimler için başka eğitim kurumlarının varlığının fazla oluşudur. Darüleytamların eğitim sistemlerini 1863 yılından itibaren açılan ıslahhanelerde görmek mümkündür. Darüleytamlar eğitim kademesi olarak ana sınıfları, ilkokul ve sanat okulu olarak yapılanmıştır. Darüleytamların on üç yaş üstü öğrencilere uyguladığı eğitim müfredatı sanayi mekteplerinin müfredatıyla aynı olmuştur. Bu noktada darüleytamların sanat okulunun asıl gayesi, sanayi mekteplerine hazırlık sınıfı düzeyinde olmuştur. Özetle darüleytamlar bir yandan öğrenci barınma imkanlarını sunarken diğer yandan öğrencilerin ilgi ve kabiliyetleri doğrultusunda özellikle sanat eğitimi olarak meslek sahibi yapmıştır. Diğer taraftan Osmanlı devletin açtığı darüleytamlarla beraber misyoner faaliyetleri amacıyla açılmış yabancı devletlerin de darüleytamları mevcut olmuştur.