Demokrasi Kavramına İlişkin Türkçe ve Amerikan İngilizcesi Metinlerde Karşılaştırmalı Eleştirel Metafor Çözümlemesi

Abstract

Sosyo-politik bir kavram olarak ‘demokrasi’, ilk ortaya çıktığı çağlardan bu yana farklı toplumlarda farklı evrimsel süreçler geçirmiş ve uygulanmıştır. Bu sebeple, evrensel bir kavram gibi görünse de farklı bilişsel ve kültürel şemalar tarafından şekillenebilmektedir. Bu çalışma, bir derlem içerisinde ‘demokrasi’ kavramının metaforik kullanımlarından yola çıkarak Türkçe ve Amerikan İngilizcesinde bu kavrama ilişkin kavramsallaşmaları incelemeyi ve bu kavramsal yapının iki dilde farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın veri tabanı TUDv3.0, TS Columns, COCA ve NOW derlemlerinden seçilmiş 4000 örnekten oluşmaktadır. Demokrasi kavramı ile ilişkili metaforların tespiti, yorumlaması ve açıklanmasında Eleştirel Metafor Çözümlemesi (Charteris-Black, 2004) ve Metafor Tespit Yöntemi (Pragglejaz Grup, 2007) temel alınmıştır. Sonuçlar, her iki dilde de fiziksel nesne, çatışma, canlı organizma, hedef-seyahat ve yapı-bina kaynak alanlarının en fazla sıklığa sahip olduğunu göstermektedir. Diller arası karşılaştırma, demokrasi kavramıyla eşleşen kaynak alanların her iki dilde benzerlik gösterse de sayısal dağılımlarının farklılaşabildiğini ve tipik olarak tercih edilen metaforların farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır.

As a sociopolitical concept, ‘democracy’ has passed through different evolutionary processes and practiced differently in diverse societies since it was first introduced. Therefore, although it seems to be a universal concept, it can be shaped by different cognitive and cultural schemas. By setting out from the metaphoric usages of ‘democracy’ in a corpus, this study aims to investigate the conceptualizations of this concept in Turkish and American English, and to reveal whether this conceptual structure differs in these two languages. Database of the study consists of 4000 samples taken from TNCv3.0, TS Columns, COCA, and NOW. Critical Metaphor Analysis (Charteris-Black, 2004) and Metaphor Identification Procedure (Pragglejaz, 2007) were based on in the identification, explanation and interpretation of metaphors. Findings demonstrate that physical object, conflict, living organism, destination-journey and construction-building are the most frequently employed source domains in both languages. The cross-linguistic comparison manifests that although the source domains that map with democracy show similarities, their quantitative distributions and the typically preferred metaphors might vary in the two languages.