DOĞUM ÂDETLERİ VE ZİYARET FENOMENİ: TOKAT ERBAA ÖRNEĞİ

Abstract

İnsan hayatının en önemli dönüm noktalarından olan geçiş dönemlerinde inanış ve uygulamalar çok geniş yer tutar. Bu dönemlerde özellikle kutsala bağlı ritüeller ağırlık gösterir. Bu dönemler "doğum, evlenme ve ölüm" şeklinde belirtilir; ancak kimi zaman bunlara "sünnet, askerlik ve hac" uygulamaları da eklenir. Birçok yörede insanlar bu dönemlerde tanrısal bir güce ihtiyaç duyar ve çeşitli inanışlara bağlı olarak uygulamalar geliştirir. Bu uygulamalardan bir kısmı da yöredeki ziyaret yerlerinde yapılır. İnsanlar ziyaret yerlerinde kimi zaman orada metfun olan kişinin ya da o bölgedeki mekânın kutsiyetinden yararlanarak belli temennilerde bulunur. Edilen birçok duanın ziyaret yerlerinde daha kutsal ve kabul edilebilir olduğu düşünülür. İnsanların en çok temennide bulunduğu ve kutsal mekânları bu amaçla ziyaret ettiği geçiş dönemlerinden biri ise doğum dönemidir. Bu çalışmada da Tokat'ın Erbaa ilçesinde geçiş dönemlerinden "doğum" âdetlerine bağlı inanış ve uygulamaların ziyaret yerlerindeki örnekleri incelenecektir. Bu incelemelerin sonucunda inanış ve uygulamaların tarihsel ve mitolojik kökenine inilecektir. Çalışmanın hazırlanmasında gözlem ve görüşme yöntemleri kullanılmıştır.