Klasik Türk Şiiri Meydan Savaşında Sevgili-Âşık-Rakip

Abstract

Mücadeleci ve savaşçı bir yapıya sahip olan Türk milletinin gerçek hayatta savaş meydanında göstermiş olduğu kahramanlıklar, savaş sırasında kullanmış olduğu silahlar ve uygulamış olduğu teknikler yazılı ve sözlü edebiyatımızda varlığını sürdürmektedir. Yaşanılan dönemin sosyal hayatı hakkında bilgiler veren ve tarihe bir anlamda ışık tutan klasik Türk edebiyatında da savaşa ait pek çok bilgi barınmaktadır. Divan şairleri bazen müstakil eserlerinde bazen divanlarında bulunan çeşitli şiirlerinde savaşa ait birçok bilgiyi okuyucuna sunmaktadır. Söz konusu şiirlerde şairler, zaman zaman hayali olarak bir cenk tasviri oluştururlar. Bu tasvirlerde klasik edebiyatın temel tipleri olan âşık, sevgili ve rakip gerçek hayattaki cengin bir yansıması olarak birbirleriyle mücadele ederler. Uzuvların, bakışların ve hareketlerin birer savaş silahına dönüştüğü ortamda her bir tipin tek gayesi cengi kazanmaktır. Sahip olduğu silahlar ve bünyesinde barındırdığı ordusuyla sevgili, cenk meydanının en etkili savaşçısı olarak bulunur. Onun karşısında ise kısıtlı imkânlara sahip ancak kahramanlığı ve cesaretiyle ön plana çıkan âşık yer alır. Rakip ise bu ortamda sevgili ile âşığın arasına girerek âşığın sevgiliye ulaşmasını engellemeye çalışır. Söz konusu mücadele tıpkı gerçek bir cenkte olduğu gibi kıyasıya rekabet içinde geçer. Kılıçların çekildiği, okların atıldığı bu cenk meydanında atlı askerler ve piyadeler de yerlerini bir şekilde alırlar. Çalışmamızdaki asıl amaç, divan şairleri tarafından anlatılan bu aşk mücadelesinin cenk tasvirleriyle nasıl kurgulandığını ortaya koymak olacaktır.

The heroism of the Turkish nation, which has a combative and warrior nature, on the battlefield in real life, the weapons they used during the war and the techniques they applied continue to exist in our written and oral literature. There is also a lot of information about the war in classical Turkish literature, which provides information about the social life of the period and sheds light on history. Divan poets present to their readers a lot of information about the war, sometimes in their individual works and sometimes in various poems in their divans. In the poems in question, poets sometimes create an imaginary depiction of war. In these depictions, the basic types of classical literature, the lover, the lover and the rival, fight with each other as a reflection of the war in real life. In an environment where limbs, looks and movements turn into weapons of war, the sole purpose of each type is to win the war. With his weapons and his army, Beloved is the most effective warrior on the battlefield. Opposite him is the lover who has limited means but stands out with his heroism and courage. In this environment, the rival tries to prevent the lover from reaching the beloved by getting between the lover and the lover. The fight in question takes place in fierce competition, just like in a real war. In this battlefield where swords are drawn and arrows are fired, cavalry soldiers and infantry also take their positions in some way. The main purpose of our study will be to reveal how this love struggle described by divan poets is fictionalized with war depictions.