An Intellectual Bureaucrat Raised by The Republic: Vahit Erdem

Abstract

The Ottoman Empire raised many high-level bureaucrats in its past. During the transition of the state from principality to empire, the bureaucracy was mostly in the hands of non-Muslims. On the other hand, the number of Turkish bureaucrats of Anatolian origin increased with the rise of nationalist movements in the empire. With the transition to the Republic after the First World War, the borders of the country narrowed and the preference for citizens of Turkish origin in the training of personnel to serve the state became widespread. One of the prominent people raised by the Republic was "Vahit Erdem". He was also one of the first educated people of his birthplace (Kırıkkale). The aim of this study is to discuss the life and ideas of a bureaucrat born in a Turkmen tribe in Anatolia. As a target, how Vahit Erdem, who was born in a remote corner of Anatolia, realized himself was examined. In this way, it was aimed to touch upon the provision of equal opportunity in education offered by the Republic to its citizens. Methodologically, Vahit Erdem was contacted and interviewed since no scientific study on this subject had been conducted before. The interview lasted one hour and fifteen minutes. His biography titled "45 Years in the State with Memories" written by him was analyzed. The sources in the study were presented to the reader within this framework. As a result of the small number of writings about Vahit Erdem, the study was conducted on what Vahit Erdem himself wrote and said. Since he is not a journalist or writer, his literary works are few. He mostly worked on what the state wanted to do in the field. For this reason, no arguments other than 2-3 columns were found. During his parliamentary term, Vahit Erdem did not submit any parliamentary questions or proposals, and therefore did not make any speeches to be recorded in the minutes. However, with the advantage that he is still alive, all the questions were asked to him and answers were obtained.

Osmanlı Devleti geçmişinde birçok üst düzey bürokrat yetiştirmiştir. Devletin beylikten imparatorluğa geçişinde bürokrasi daha çok gayrimüslimlerin elinde olmuştur. Anadolu kökenli Türk bürokratların yetişmesi ise imparatorlukta milliyetçilik cereyanlarının artması ile birlikte çoğalmıştır. Birinci Paylaşım Savaşı’ndan sonra Cumhuriyete geçiş ile birlikte ülke sınırları daralmış ve devlete hizmet edecek eleman yetiştirmede Türk kökenli yurttaşların tercih edilmesi yaygınlaşmıştır. Cumhuriyetin yetiştirdiği mümtaz insanlardan birisi de “Vahit Erdem” idi. Kendisi aynı zamanda doğduğu yerin (Keskin’e bağlı Kasımağa köyü) ilk okumuş insanlarından olma özelliğine sahiptir. Çalışmanın amacı Anadolu’da bir Türkmen aşiretinde doğan bir bürokratın hayatını ve fikirlerini ele alabilmektir. Hedef olarak Anadolu’nun ücra bir köşesinde doğan Vahit Erdem’in kendisini nasıl gerçekleştirdiği incelendi. Böylelikle Cumhuriyetin yurttaşlarına sunduğu eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanışına değinilmek istendi. Metodolojik olarak daha önce bu konuyla alakalı bilimsel bir çalışma yapılmadığından Vahit Erdem ile irtibat kurularak röportaj yapıldı. Röportaj bir saat on beş dakika sürdü. Kendisinin kaleme aldığı “Hatıralarla Devlette 45 Yıl” adlı biyografisi incelendi. Çalışmadaki kaynaklarda bu çerçevede okuyucuya sunuldu. Vahit Erdem hakkında yazılanların az sayıda olması neticesinde Vahit Erdem’in kendi yazdığı ve söyledikleri üzerinden çalışma yapıldı. Kendisi gazeteci veya yazar olmadığı için yazın eseri azdır. Daha çok devletin sahada yapmak istedikleri üzerinden iş görmüştür. Bu nedenle sadece gazete ve birkaç dergiye yazdığı makaleden başka bir argüman bulunamadı. Vahit Erdem’in milletvekilliği döneminde kendisinin herhangi bir soru önergesi veya kanun teklifinde bulunmadığı için zabıtlara geçecek bir konuşması da olmamıştır. Ancak kendisinin hâlâ hayatta olmasının getirdiği avantajla merak edilenlerin hepsi kendisine soruldu ve cevaplar alındı.