TÛFÂN VAKTİ HZ. NÛH’A TEYEMMÜM FARZ MIDIR? (EMÎR HÜSREV DEHLEVÎ’NİN ŞATHİYYE TÜRÜNDEKİ BİR BEYTİNİN ŞERHLERİ ÜZERİNE)

Abstract

Bu çalışmada Emîr Hüsrev Dehlevî’nin şathiyye olarak da değerlendirilebilecek bir beytinin beş farklı şerhinin karşılaştırılarak metinlerinin sunulması amaçlanmıştır. Hindistan’ın büyük şâir ve mutasavvıfı, aynı zamanda büyük bir tarihçi ve dilci de olan Emir Hüsrev Dehlevî'nin “Lâ timsahı şehâdet denizinden başını çıkardığı zaman, Nûh’a tufan zamanında teyemmüm farz olur” şeklinde tercüme edilebilecek beytinin üç Türkçe şerhi bilinmektedir. Fakat bunlardan Mustafâ İsâmeddîne ait olarak kaydedilen şerh aslında üç şerhin bir araya getirilmiş hâlidir. Zira bu şerhte Mustafâ İsâmeddîn, beyti Farsça şerh eden Mollâ Abdurrahmân Câmî ile Arapça şerh eden Sarhoş Bâlî’nin şerhlerini tercüme etmiş, ardından da kendisi beyti şerh etmiştir. Beytin bilinen diğer Türkçe şerhleri ise Salâhî ve Mehmed Râif’e aittir. Ayrıca kaynaklarda bu beytin Bursalı Muhyiddîn Halîfe ve Abdullatîf Şirvânî tarafından şerh edildiği de belirtildiği hâlde yaptığımız aramalarda bu iki şerhe ulaşamadık. Dolayısıyla elimizde Emîr Hüsrev Dehlevî’nin bu beytinin beş farklı şerhi bulunmaktadır. Bu çalışmada bu beş şerhin sahipleri tanıtıldıktan sonra şerh metinleri sunulmuş, ardından da bu metinlerin muhtevaları özetlenerek çeşitli açılardan karşılaştırılmıştır.