GAZETE KARİKATÜRLERİNDE HEGEMONYA VE RIZA ÜRETİMİ: SALİH MEMECAN KARİKATÜRLERİ

Abstract

Karikatürün doğasında protest bir eğilimin yattığı yönünde yaygın bir kanı bulunsa da, siyasi iktidarların kitleler üzerinde tahakküm oluştururken ve kitleleri kendi eylemlerine rıza göstermeye ikna ederken başvurdukları yollardan birisi de gazetelerin ilk ya da iç sayfalarında yayımlanan karikatürler üzerinden kamuoyu oluşturmalarıdır. Gazete ve dergilerin haber metinleriyle, fotoğrafla; televizyonların görüntüyle, sesle; internetin yazılı ve görsel tüm mesaj aktarma olanaklarıyla ama muhakkak dili kullanarak oluşturduğu söylemi karikatürler dilin cisimleşmiş görüntüsüyle yaratmaktadır. Zihinde yaratılmak istenen algı, karikatüre yüklenmiş simge, sembol ve mitlerle başarılmaktadır. Karikatür, dar bir alanda çizginin gücüyle yoğun bir anlam üretme aracıdır. Okur-yazar olmayan okuyucunun/izleyicinin bile tüketebildiği bir medya ürünüdür. Geniş kitleler tarafından günlük gazetelerde takip edilebildiği gibi, rüştünü ispat etmiş bir tür olarak kimi gazete ve dergilerin içeriğini tek başına oluşturabilmektedir. Kitle iletişim araçlarının geniş kitlelere ulaşmayı olanaklı kılan doğası, bu araçlardaki medya ürünlerinin siyasi iktidarlar tarafından yönlendirilmesini de beraberinde getirmiştir. Medya, siyasi iktidarlara yönelik bir eleştiri aracı olduğu kadar aynı zamanda iktidarlar için bir rıza üretim aracı olarak da iş görmektedir. Bu çalışmada, Sabah gazetesinin ilk sayfasında yer alan “Bizimcity” adlı köşesinde gündeme ilişkin konuları çizgileriyle yorumlayan Karikatürist Salih Memecan’ın 60. hükümet dönemindeki karikatürleri incelenmiştir. Memecan’ın “2010 Anayasa Değişikliği Referandumu”, “Ergenekon Davası”, “Türban Sorunu” olarak belirlenen üç konuya ilişkin karikatürleri üzerinden, göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılarak iktidar hegemonyasının inşası ve bu hegemonyaya gösterilecek toplumsal rızayı üretme gayreti okunmaya çalışılmıştır.

Although the widespread opinion is that there is a tendency to protest inherent in the cartoon, one of the ways that political powers resort to when creating domination over the masses and convincing the masses to consent to their actions is to create public opinion through cartoons published on the first or internal pages of newspapers. Cartoons create the discourse created by newspapers and magazines with news texts, photography; televisions with images, sound; the Internet with all the possibilities of transmitting messages written and visual, but certainly using language with the embodied image of the language. The perception that wants to be created in the mind is achieved by symbols, symbols and myths loaded into the cartoon. Caricature is a means of generating intense meaning through the power of the line in a narrow space. It is a media product that even the illiterate reader/viewer can consume. As a type that has proven its worth, it can create the content of some newspapers and magazines alone, as it can be followed by a wide audience in daily newspapers. The nature of mass media, which makes it possible to reach a wide audience, has also led to the fact that the media products in these tools are directed by political authorities. The media acts as a tool of criticism of political authorities, as well as a means of production of consent for the authorities. In this study, the 60th Anniversary of the cartoonist Salih Memecan, who commented on the issues related to the agenda with his lines in his column “Bizimcity”, which appeared on the first page of the Sabah newspaper, was published. his cartoons from the government period have been studied. Memecan's cartoons about the three issues identified as ”2010 Constitutional Amendment Referendum“, ”Ergenekon Case“, ”Turban Problem", the construction of hegemony of power using semiotic analysis method and the effort to generate social consent to be shown to this hegemony have been tried to be read.