Public Fountaşns In The Ottoman Architecture

Abstract

In the eighteenth century when the winds of change blew all over the world, several changes have been seen in the Ottoman Architecture, as well. During this century, civil architecture was attached importance and fountains took an important place ,in the Ottoman Architecture. Fountains with their stylistic features allow us to observe the changes in the Ottoman Art. Especially public fountains have been attracted attentions with their changes on dimensions and stylistic features. As it can be understood by thier names, public fountains built in squares to provide water necessity of public. Public fountains, which were not built only for their functionality, were also the messenger of social changes.In this context, it is not a coincidence to see the striking examples of public fountains in İstanbul which was the capital of the Ottoman State. In addit,ion to that; the unplanned and accidentally forms of squares in Ottoman cities were important for the location of this fountains. In this paper, it has tried to scrutinize the formation of public fountains in the Ottoman Architecture by giving examples of public fountains which represent the changes in the eighteenth century.

Tüm dünyada değişim rüzgârlarının estiği XVIII. Yüzyılda Osmanlı mimarisinde de değişimlerin yaşandığı görülmektedir. Bu yüzyılda Osmanlı mimarisinde sivil mimariye önem verilmiş ve mimaride çeşmeler önemli bir yer teşkil etmiştir. Çeşmeler, üslupsal özellikleri ile Osmanlı sanatında yaşanan değişiklikleri gözlemlememize olanak sağlamaktadır. Özellikle meydan çeşmeleri hacimsel ve üslupsal olarak geçirdiği değişimlerle dikkatleri üzerine çekmektedir. Meydan çeşmeleri adından da anlaşılacağı üzere halkın su ihtiyacını karşılamak üzere meydanlara inşa edilen çeşmelerdir. Sadece fonksiyonel amaçlarla inşa edilmeyen meydan çeşmeleri sosyal bir değişimin de habercisi olmuşlardır. Bu bağlamda meydan çeşmelerinin en çarpıcı örneklerini devletin başkenti olan İstanbul’da görmek bir tesadüf değildir. Buna ek olarak Osmanlı şehirlerinde meydanların plansız, tesadüfî oluşumu bu çeşmelerin konumlanması açısından da önem arz etmektedir. Bu makalede XVIII. Yüzyılda yaşanan değişimin mimarideki temsilcileri olan meydan çeşmelerinden örnekler verilerek Osmanlı mimarisinde meydan çeşmelerinin oluşumu mercek altına alınmaya çalışılmıştır.