XVIII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ’NİN SİYASİ VE ASKERİ FAALİYETLERİNİN AMİD KAZÂSI’NA YANSIMALARI

Abstract

18. yüzyılda Osmanlı Devleti; doğuda İran, batıda Avusturya ve Rusya ile birçok savaş yapmıştır. Bu savaşlarda kullanılan asker, gıda maddeleri ve savaşların finansmanını sağlayan vergiler Osmanlı halkından tedarik edilmiştir. Devlet, bu ihtiyaçlarını gidermek için imparatorluğun her yerine zaman zaman fermânlar göndermiş ve ordunun birçok ihtiyacını bu şekilde gidermiştir. Seferlerde ihtiyaç duyulan malzemeler genellikle fermanlar ile halktan ayni şekilde toplanırken, bazen de bu mallar halktan satın alma yoluyla tedarik edilerek orduya teslim edilmiştir. Yine seferlerde lâzım olan asker ihtiyacı da kazâ ve sancaklara gönderilen emir ve fermanlar ile sağlanmış istenilen askerlerin belirtilen yerlere muntazam şekilde gönderilmesine dikkat edilmiştir. Bu çalışmada; 18. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin İran, Rusya ve Avusturya İmparatorluğu ile yapmış olduğu savaşlarda stratejik bir konumda olan Diyarbakır Eyâleti’nin yönetim merkezinde yer alan Amid Kazâsı’nın bu seferlerde orduya vermiş olduğu asker, savaş malzemeleri, gıda maddeleri ve hayvan yemleri üzerinde durulmuştur. İncelenen dönemde Amid Kazâsı’ndan temin edilen gıda maddeleri ve hayvan yeminin cins ve miktarları, savaş malzemeleri sayısı ve diğer eşyalar tablolar halinde verilmiş böylece araştırma desteklenmeye çalışılmıştır.