Literary Testimony of Istanbul’s Urbanization Experience: Yaşar Kemal

Abstract

The process of urbanisation is a subject that literary writers who are interested in social change also deal with in their works. The urban experience, in which the change in social and economic structure is observed, appears especially in novels. Yaşar Kemal, who is accepted as one of the important writers of Modern Turkish Literature, has included the phenomenon of urbanisation from various angles while dealing with social change in his works. Istanbul, which changed with the migration from Anatolia after the 1950s, became the centre of many social problems. In this period, it is possible to say that Yaşar Kemal approaches the phenomenon of urbanisation as a social scientist in his novels set in Istanbul. In general terms, Yaşar Kemal’s works deal with the social problems arising in the process of urbanisation. Among these, migration, squatting, poverty, unemployment and environmental problems have an important place. In this sense, Yaşar Kemal’s novels, interviews and essays have content that deserves sociological evaluation. In this study, Yaşar Kemal’s life is primarily discussed. Afterwards, his novels Kuşlar da Gitti (The Birds Have Also Gone) and Deniz Küstü (The Sea-Crossed Fisherman), in which he deals with the urban experience of Istanbul, as well as his interviews are analysed. Especially in the periods when these novels were written, urban problems in Istanbul were at significant levels. Yaşar Kemal’s works have a sociological value for those who want to see the urban experience of Istanbul over half a century as reflected in his interviews and novels

Kentleşme süreci toplumsal değişime ilgi duyan edebiyatçıların da yapıtlarında işlediği bir konudur. Sosyal ve ekonomik yapının değişiminin gözlendiği kent deneyimi özellikle romanlarda karşımıza çıkmaktadır. Modern Türk Edebiyatının önemli yazarlarından biri kabul edilen Yaşar Kemal, yapıtlarında toplumsal değişimi işlerken kentleşme olgusuna çeşitli açılardan yer vermiştir. 1950’li yıllardan sonra Anadolu’dan gelen göçle değişen İstanbul birçok sosyal problemin merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde Yaşar Kemal’in İstanbul’da geçen romanlarında kentleşme olgusuna bir sosyal bilimci gibi yaklaştığını söylemek mümkündür. Genel hatlarıyla Yaşar Kemal’in yapıtlarında kentleşme sürecinde ortaya çıkan sosyal problemlerin de ele alındığı görülür. Bunlar arasında göç, gecekondulaşma, yoksulluk, işsizlik ve çevre sorunları önemli bir yer tutar. Bu anlamda Yaşar Kemal’in romanları, röportajları ve denemeleri sosyolojik değerlendirmeyi hak eden içeriğe sahiptir. Bu çalışmada Yaşar Kemal’in yaşamı öncelikli olarak ele alınmıştır. Daha sonra İstanbul’un kentsel deneyimini işlediği Kuşlar da Gitti ve Deniz Küstü romanlarının yanı sıra röportajları incelenmiştir. Özellikle bu romanların yazıldığı dönemlerde İstanbul’da kent sorunları önemli boyutlardadır. Röportajlarına ve romanlarına yansıyan haliyle İstanbul’un yarım yüzyıla yayılan kent deneyimini görmek isteyenler için Yaşar Kemalin yapıtlarının sosyolojik bir değere sahip olduğunu ifade etmek gerekir.