A Chronological Perspective on Iraq's Recent History

Abstract

Iraq has hosted many important civilizations throughout history. The fertile lands called Mesopotamia have been the center of great civilizations such as Sumer, Akkad, Babylon and Assyria. With the emergence and strengthening of Islam, the Arabs conquered the region in the 7th century and spread the Islamic culture and Arabic language in the region. During the Abbasid period, Baghdad became an important center of science, culture and trade. Iraq, which was a part of the Ottoman Empire until World War I, was invaded by Britain in 1918 and then came under British mandate and was governed by a monarchy. Iraq, which was completely separated from Turkey with the Ankara Agreement in 1926, was granted nominal independence in 1932. Iraq, which had been the scene of many successful and unsuccessful coup attempts for many years, ended the British-controlled monarchy with the military coup in 1958. The country has subsequently witnessed many political struggles. With the rise of the Baath regime in 1968 and especially Saddam Hussein in 1979, the country experienced long-lasting wars centered on Iraq, and almost the entire Middle East was affected by the difficulties experienced. The Saddam Hussein period, defined by many as a dictatorship, was followed by political instability, internal conflicts, sectarian tensions and terrorism that emerged with a vacuum of authority in the 2000s. It is possible to say that the effects of these events in Iraq's recent history are still felt today. This article attempts to shed chronological light on the political history of Iraq after World War I and to reach the causalities of political events. Previous academic studies on the subject, especially sources written in the Arab world, have been utilized.

Irak, tarih boyunca birçok önemli medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Mezopotamya olarak adlandırılan verimli arazileri Sümer, Akad, Babil ve Asur gibi büyük medeniyetlerin merkezi olmuştur. Araplar, İslam’ın ortaya çıkışı ve güçlenmesiyle VII. yüzyılda bölgeyi fethederek İslam kültürünü ve Arap dilini bölgede yaymışlardır. Abbâsîler döneminde Bağdat, önemli bir bilim, kültür ve ticaret merkezi vasfını kazanmıştır. Birinci Dünya Savaşına kadar Osmanlı Devleti’nin bir parçası olan Irak, 1918’de İngiltere tarafından işgal edilmiş, sonrasında İngiliz manda yönetimine girerek monarşiyle yönetilmiştir. 1926’daki Ankara anlaşmasıyla Türkiye’den tamamen ayrılan Irak’a 1932'de sözde bir bağımsızlık verilmiştir. Uzun yıllar başarılı başarısız birçok darbe girişimine sahne olan Irak’ta 1958'deki askeri darbeyle İngilizlerin güdümündeki monarşi bitmiştir. Ülke, sonrasında da birçok siyasi mücadeleye tanıklık etmiştir. 1968’de Baas rejimi ve özellikle 1979’da Saddam Hüseyin’in iktidara gelmesiyle ülke, Irak merkezli uzun süren savaşlara sahne olmuş, yaşanılan sıkıntılardan neredeyse bütün Orta Doğu etkilenmiştir. Birçokları tarafından diktatörlükle tanımlanan Saddam Hüseyin dönemini iki binli yıllarda siyasi istikrarsızlıklar, iç çatışmalar, mezhepsel gerilimler ve otorite boşluğuyla ortaya çıkan terörizm takip etmiştir. Irak yakın tarihinde yaşanan bu olayların etkilerinin günümüzde de hala hissedildiğini söylemek mümkündür. Bu makalede Birinci Dünya Savaşından sonraki Irak siyasi tarihine kronolojik olarak ışık tutularak siyasi olayların nedenselliklerine ulaşılmaya çalışılmıştır. Daha önce konu ile ilgili yapılan akademik çalışmalardan, özellikle Arap dünyasında yazılan kaynaklardan faydalanılmıştır.