ABDÜLKÂDİR EL-EDHEMÎ’NİN İRŞÂDÜ’L-MÜRÎD Lİ’L-MENHECİ’S-SEDÎD İSİMLİ RİSALESİ

Abstract

Bu çalışma, 19. yüzyıl Şâzeliyye şairlerinden Abdülkâdir el-Edhemî’nin (ö. 1325/1907) İrşâdü’l-mürîd li’l-menheci’s-sedîd adlı risalesini incelemeyi hedeflemektedir. Edhemî bu eserinde âlemin yaratılış amacını, insanın varlık alemindeki konumunu, nefsin makamlarını, tarikata girme ve seyrüsülûk yapma adabını hikemî bir uslüp ile incelemektedir. Ona göre Allah Teâlâ, âlemi zatının bilinmesini sevdiği için yaratmıştır. Bunun için sevgi ve mârifet, varlık aleminin meydana gelmesine sebep olan iki asıl unsurdur. Hayvanî ve ruhanî kuvetlerden mürekkeb olan ve âlemin özeti kılınan insan da Allah'ı tanıması için yaratılmıştır. Bu nedenle insanın yegâne hedefi mârifetullaha erişmek olmalıdır. Bu hedefin gerçekleşmesi hayvani sıfatlardan kurtulup melekî sıfatlarla nitelenmekle; bu da ancak Allah'ı bilen ârif bir şeyhe tabi olmakla mümkündür. Çalışmaya konu olan eserin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı'nda ve Juma Al Majid Center For Culture &Heritage adlı kütüphanede kayıtlı birer nüshasının olduğu tespit edilmiştir. Belge incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada, önce müellif ve eseri tanıtılmış, ardından eserin muhtevası incelenip Arapça metni verilmiştir. Eser, şâir bir sûfînin kaleminden çıkması bakımından dikkat çekicidir. Bu itibarla eserin ilim câmiasına kazandırılmasının faydalı olacağı kanaatindeyiz.