TÜRKİYE’DE KUR- ENFLASYON GEÇİŞKENLİĞİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Abstract

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, sermaye hareketlerinin serbestliği, dışa bağımlılık, ithalat eğiliminin ve dolarizasyonun yüksek olması gibi nedenlerle döviz kurları, her zaman enflasyon dinamiklerinin temel faktörlerinden biri olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada 2004-2021 döneminde enflasyon oranları ve döviz kuru arasındaki ilişkilerin ortaya konması hedeflenmektedir. Bu bağlamda enflasyon ve kur ilişkisinin incelenmesinde, Tüketici fiyat endeksi (TÜFE), Üretici fiyat endeksi (ÜFE), Reel döviz kuru serilerinden faydalanarak VAR modeli oluşturulmuş, Granger Nedensellik Analizinin yanısıra Tado-Yamomata Nedensellik analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular beklenildiği gibi, KUR değişkeninden, ÜFE’ye ve TÜFE’ye, ÜFE’den TÜFE’ye tek yönlü nedensellik ilişkilerinin var olduğunu göstermektedir. Kur değişimlerinin hem ÜFE üzerinden dolaylı olarak, hem de doğrudan TÜFE üzerinde iki farklı kanaldan etkili olduğunu işaret etmektedir. Varyans ayrıştırma sonuçlarına baktığımız zaman, kur değişiminin TÜFE’deki değişimin %37’sini, ÜFE’deki değişimin ise %61,6 kadarlık kısmını açıkladığını görmekteyiz. Elde edilen bulgular Türkiye’de kur geçişkenliğinin söz konusu dönem için geçerli olduğuna işaret etmektedir.

Abstract In developing countries such as Turkey, exchange rates have always been one of the main factors of inflation dynamics due to the freedom of capital movements, foreign dependency, high import tendency and dollarization. Therefore, in this study, it is aimed to reveal the relations between inflation rates and exchange rates in the period of 2004-2021. In this context, in examining the relationship between inflation and exchange rate, the VAR model was created by using the Consumer price index (CPI), the producer price index (PPI), the real exchange rate series, and the Tado-Yamomata causality analysis was carried out as well as the Granger Causality Analysis. The findings show that, as expected, there are unidirectional causality relationships from the CUR variable to PPI and CPI, and from PPI to CPI. It points out that exchange rate changes are effective both indirectly on PPI and directly on CPI through two different channels. When we look at the variance decomposition results, we see that the exchange rate change explains 37% of the change in CPI and 61.6% of the change in PPI. The findings indicate that the exchange rate pass-through in Turkey is valid for the period.