GAZNELİLERDE DİNİ MERASİM VE ŞENLİKLERDE HEDİYE

Abstract

Tarihsel süreç içerisinde kültür bir milletin mevcudiyetini göstermektedir. Kültürün doğuşunda coğrafyanın yanı sıra örf ve adetler de önemli bir rol oynamaktadır. Bu minval üzere Türk milleti asırlarca dili, töresi ve hukuk anlayışı ile kendisine has milli bir kültür ortaya çıkarmıştır. Türkler, farklı coğrafyalarda muhtelif milletler arasında yaşamalarına rağmen kendi kültürlerini muhafaza etmişlerdir. Bu kültür muhtevasında yer alan hediye adetini de yaygın bir biçimde sürdürmüşlerdir. Türk Devletlerinde hediye kavramı genellikle gönül alma, bağış, yardımlaşma ve dayanışma manalarında kullanılmıştır. Bu amaçla Türkler çeşitli vesilelerle birbirlerine armağanlar vermişlerdir. Hediye, özellikle de devletler arası münasebetlerde mühim bir yer edinmiş ve devletlerin gücünü sembolize etmiştir. Bu mahiyette güçlü Türk Devletlerinden biri olan Gazneliler zamanında da hediye geleneği ön planda tutulmuştur. Bilhassa Gaznelilerin; Sâmânîler, Karahanlılar, Selçuklular, Abbâsîler, Büveyhîler ile olan ilişkilerinde, dini merasim ve şenlikleriyle beraber birçok alanda hediyeleşme adetine rastlanılmaktadır. Bu çalışmada Türk kültüründe müstesna bir yere sahip olan hediyeleşmenin Gazneliler zamanındaki önemi ile uygulanışına dair örnekler üzerinde durulacaktır.