KADIZÂDELİLERİN DİN VE AHLÂK ANLAYIŞINI YANSITAN BİR ESER: SEYYİDÎ’NİN ŞİFÂ-İ KULÛB’U

Abstract

Türk edebiyatında kaleme alınmış eserler içinde ahlâk kitaplarının önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu kitaplarda, hem genel inanç esasları ve ibadetler hakkında bilgi verilir hem de güzel ahlâk hakkında tavsiyeler sunulur. Türk edebiyatında bu konuda yazılmış eserlerden birisi de Seyyidî'nin Şifa-i Kulûb’udur. Seyyidî, 17. yüzyılda yaşayan bir Osmanlı âlimi ve şâiridir. Bu eserini yazmadan önce Manzûme-i Akâid isimli manzûm bir eser kaleme almış ve daha sonra aynı konuları mensûr olarak yeniden yazmıştır. Seyyidî, Şifâ-i Kulûb ismini verdiği bu eserinde Manzûme-i Akâid isimli eserinden de alıntılar yapmıştır. Şifâ-i Kulûb’un şimdilik İstanbul, Konya ve Çorum kütüphanelerinde olmak üzere üç nüshası bilinmektedir. Bu eserde, güzel ahlâka dair bilgiler 92 bölüm hâlinde aktarılmaktadır. Seyyidî, bu eserindeki genel tavrıyla 17. yüzyıldaki meşhur Kadızâdeliler ve Sivasîler kavgasında Kadızâdeliler tarafında yer alan bir âlim görüntüsündedir. Zira Şifâ-i Kulûb’da tasavvufî görüşler ve mutasavvıflar hakkında olumsuz görüşler bulunmakta, hatta eserin bazı yerlerinde mutasavvıfların bu söz ve davranışlarıyla kâfir oldukları belirtilmektedir. Bu çalışmada Seyyidî'nin kimliği hakkında eserlerinden hareketle bazı bilgiler sunulduktan sonra Şifâ-i Kulûb'un muhtevâsı hakkında ayrıntılı bir inceleme yapılacaktır.