Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Küresel İklim Değişikliği Konusunun Yer Alma Durumu

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında Küresel İklim Değişikliği (KİD) konusuna nasıl yer verildiğinin incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre desenlenmiştir. Araştırmada 2020-2021 eğitim öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaokullarda kullanılan 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları incelenmiştir. Ortaokul sosyal bilgiler ders kitapları araştırmanın amacı doğrultusunda betimsel analiz yaklaşımı benimsenerek analiz edilmiştir. Araştırmada incelenen ders kitaplarının analizi sonucunda KİD ile ilişkili bilgilere yalnızca 5 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer verildiği, 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında KİD ile ilişkili olarak sunulan bilgilerin bulunmadığı belirlenmiştir. 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında yalnızca KİD’in temel nedeni olan küresel ısınmaya ilişkin yüzeysel bilgilerin verildiği görülmüştür. 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabındaki KİD ile ilgili bilgiler incelendiğinde, özellikle KİD’in oluşumu, nedenleri ve olası etkilerine ilişkin oldukça sınırlı bilgilere yer verildiği belirlenmiştir. Diğer yandan KİD’in yakın gelecekte olası ekonomik, sosyal ve psikolojik etkilerine ilişkin yüzeysel açıklanmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunların yanında KİD’in gelecekteki olası etkilerini en az indirgemek için alınması gereken önlemlere ilişkin de oldukça sınırlı bilgilere yer verildiği görülmüştür. Araştırmanın sonuçları göz önünde bulundurularak, sosyal bilgiler ders kitaplarına ve sosyal bilgiler dersi öğretim programına yönelik birtakım öneriler sunulmuştur.

The main purpose of this study is to examine how information about Global Climate Change (GCC) are presented in middle school social studies textbooks. Document analysis which is one of the qualitative research methods was employed in the study. 5th, 6th and 7th-grade social studies textbooks that are used in the middle schools in the 2020-2021 academic year were examined. Descriptive analysis was conducted to analyze middle school social studies textbooks. As a result of the analysis, it is revealed that only 5th and 7th-grade middle school social studies textbooks include information about GCC, 6th-grade middle school social studies textbooks do not include any related information about GCC. Besides, it has been observed that only information about global warming which is the main reason for GCC is presented in 5th-grade social studies textbooks. Moreover, it is seen that 7th-grade middle school social studies textbooks include limited information about the reasons and expected consequences of GCC. The results show that quite limited information about reasons, occurrence and expected negative impacts of GCC are placed in middle school social studies textbooks. Moreover, it has been concluded that no information about economic, psychological and political aspects of results of GCC are not presented in middle school social studies textbooks. In addition, it is revealed that information about preventing expected negative impacts of GCC are too limited in textbooks. At the end of the study, some recommendations are presented based on the results of the research.