THREE STYLES OF POLITICS IN THE IDEOLOGICAL COMPOSITION OF THE COMITTEE OF UNION AND PROGRESS: OTTOMANISM, ISLAMISM, AND TURKISM

Abstract

The Committee of Union and Progress acted as the partial power between the years of 1908-1913 and the absolute power between 1913-1918 in the last political period of the Ottoman State. This period also corresponds to the period of dynamism in Turkish intellectual history in order to eliminate threats to the ontological security of the State. Ottomanism, Islamism, and Turkism movements became effective in the politics of the Union and Progress as the principal element of these intellectual movements. In this study, in which the historical analysis method is used, on which grounds and how the Union and Progress applied the ideas of Ottomanism, Islamism, and Turkism will be examined. In addition, the answer to the question of whether Ottomanism, Islamism, and Turkism movements conflict with each other or have a complementary composition in the policies of the Committee. The three ideological movements, which constitute the ideological composition of the committee, were applied on the basis of the understanding of "devlet-i ebed müddet". Therefore, all three political movements are "state-centered" and shaped in different regions of the Ottoman State in accordance with the political and sociological dynamics of the region. In this context, the idea of Ottomanism, which foresees the union of all components within the Ottoman State, and the idea of Islamism, which aims to make the Dynasty and Caliphate into the political pole of Muslims in Islamic geographies, were attributed to the aim of solving the survival problem of the state. In addition, the Turkism, on the other hand, served as both a national motivation tool to mobilize the masses in internal politics and a strategic tool with the aim of weakening the enemy elements in the regions where the Turkish people lived in line with the motto of motherland and Âli Devlet. As a result, in the policy of Union and Progress, all three ideologies have a composition that focuses on the ontological security of the Ottoman State and in which they complement one other.

İttihat ve Terakki Cemiyeti 1908 -1913 yılları kısmen, 1913-1918 yılları mutlak iktidar olarak Osmanlı Devleti’nin son dönem siyasetinde sahne almıştır. Bu dönem aynı zamanda Devletin ontolojik güvenliğine yönelen tehditlerin bertaraf edilmesi adına Türk fikir tarihinde hareketliliklerin yaşandığı sürece tekabül etmektedir. Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımları bu fikir hareketlerinin başat unsuru olarak İttihat ve Terakki’nin siyasetinde etkin olmuştur. Tarihsel analiz metodunun kullanıldığı bu çalışmada, İttihat ve Terakki’nin Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük fikirlerini hangi zeminde ve nasıl tatbik ettikleri incelenecektir. Ayrıca Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımları Cemiyet politikalarında birbirine tezatlık mı içerdiği yoksa birbirini tamamlayan bir terkibe mi haiz olduğu sorusunun da cevabı aranacaktır. Cemiyetin ideolojik terkibini oluşturan mevzu bahis üç ideolojik akım, “devlet-i ebed müddet” anlayışı zemininde uygulanmıştır. Dolayısıyla her üç siyasî akım “devlet merkezli” olup Osmanlı Devleti’nin farklı bölgelerinde, bölgenin siyasî ve sosyolojik dinamiklerine uygun olarak şekillenmiştir. Bu bağlamda Osmanlı içerisinde bütün unsurların ittihadını öngören Osmanlıcılık fikri ile İslam coğrafyalarında Hanedanı ve Hilafeti Müslümanların siyasî kutbu haline getirmeyi hedefleyen İslamcılık fikri, devletin içerisinde bulunduğu bekâ sorununa çözüm getirmek amacıyla aynı gayeye matuf kılınmıştır. Mamafih Türkçülük ise vatan ve Âli Devlet mottoları doğrultusunda hem iç politikada kitleleri harekete geçirecek milli motivasyon aracı hem de Türk ahalisinin yaşadığı bölgelerde düşman unsurlarını zayıflatma hedefiyle strateji unsuru işlevi görmüştür. Sonuç olarak İttihat ve Terakki siyasetinde her üç ideoloji Osmanlı Devleti’nin ontolojik güvenliğinin merkeze alındığı ve birbirini tamamlayan bir terkibe sahip olmuştur.