Ortaokul Öğrencileri İçin Okula Uyum Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin okula uyum düzeylerini belirlemek amacıyla bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçek geliştirme sürecinde ilk olarak okula uyum kavramı ve olası bileşenleri araştırılmış, kavramın sosyal uyum ve akademik uyum olmak üzere temel iki bileşenden oluştuğu görüldüğünden okula uyum bu iki boyut temelinde kavramsallaştırılmıştır. Bu kavramsallaştırmaya göre araştırmacılar tarafından yazılan maddelerle uzman görüşüne başvurularak 29 maddelik beşli likert tipte yanıtlanan bir form oluşturulmuştur. Gerekli izinlerin alınmasının ardından 3 farklı ortaokulda öğrenim gören toplam 311 öğrenciye 29 maddelik form uygulanarak açımlayıcı faktör analizi yapılmış, ölçeğin Eigen değeri 1’den büyük akademik uyum (9 madde) ve sosyal uyum (9 madde) adında 2 faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Yapılan paralel analiz ve yamaç birikinti grafiği de iki faktörlü yapıyı desteklemiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonrasında elde edilen 18 maddelik ölçek formu, 4 farklı ortaokulda öğrenim görmekte olan toplam 303 öğrenciye uygulanarak doğrulayıcı faktör analizi yapılmış ve iki faktörlü yapının iyi düzeyde model-veri uyumu gösterdiği bulunmuştur (x^2=232.591, df=134, RMESA [90%]= ,049 [,038- ,060], CFI=,938; TLI=,929; SRMR=,052). Cronbach alfa iç tutarlık katsayıları açımlayıcı faktör analizi aşamasında akademik uyum için ,87; sosyal uyum için ,86 ve ölçeğin tamamı için ,91 olarak; doğrulayıcı faktör analizi aşamasında akademik uyum için ,88; sosyal uyum için ,86 ve ölçeğin tümü için ,90 olarak tespit edilmiştir. Bir ölçüte dayalı geçerlik kapsamında yapılan analizlerde, beklendiği üzere, okula uyum ile okul tükenmişliği arasında negatif; okul başarısı arasında ise pozitif ilişkilerin olduğu gözlenmiştir. Elde edilen bulgular, geliştirilen ölçeğin ortaokul öğrencilerinin okula uyum düzeylerini ölçmede kullanılabileceğine ilişkin psikometrik açıdan tatmin edici sonuçlar sunmaktadır.