HALVETİLİK HAKKINDA ÖNEMLİ BİR TÜRKÇE ESER: MUSLİHİDDÎN GIRNATEVÎ’NİN İSTİVÂ-YI TARÎK-İ MUHAMMEDİYYE FÎ SİLSİLETİ’L- ‘ALEVİYYE’Sİ

Abstract

Anadolu'da ilk defa Amasya'da ortaya çıkan Halvetilik, Türk insanına en fazla etki eden tarikatlardan biridir. Her sınıf ve zümreden insana hitabeden bu tarikat tasavvuf tarihinde birçok kola ayrılmasından dolayı "tarikat fabrikası" olarak nitelendirilmiştir. Yine tarihte Osmanlı Padişahlarının yarıdan fazlasının bu tarikata mensup olduğuna dair rivayetler, ayrıca yapılan incelemelerde tekke sayısı bakımından diğer tarikatlardan hemen her zaman fazla olması konunun önemini artırmaktadır. Halvetilik birçok araştırmaya konu edilmiş, çeşitli yönlerden incelenmiştir. Fakat bu tarikatın âdâb ve ritüelleri tam olarak ortaya konmuş değildir. Bu çalışmada, Halvetiliğin âdâb ve ritüellerinden bahseden kaynak bir eser olan İstivâ-yı Tarîk-i Muhammediyye fî Silsileti 'Aleviyye tanıtılacaktır. 17. yüzyılda yaşamış olan Muslihiddîn el-Arabî et-Tâ'î el-Endülüsî el-Gırnatevî tarafından kaleme alınan bu eser, Halvetilik âdâbından derli toplu olarak bahseden önemli bir kaynaktır. Çalışmamızda, Halvetiliğin Türk kültüründeki yerine ve konuyla ilgili bilimsel çalışmalara işaret edildikten sonra söz konusu eserin muhtevasına ayrıntılı olarak değinilecektir

Khalwatiyya, first emerged in Anatolia in Amasya, is one of the religion order of turkey and have the greatest impact on people. Khalwatiyya is divided into several branches, so it is called religion orders factory. According to researches, the lodges of this order have always been much more than others. Khalwatiyya,has been the subject of much study and research but the rules of this order has not been fully revealed. In this work, a reference to the rules and rituals of Khalwatiyya will be introduced in detail. İstivâ-yı Tarîk-i Muhammediyye fî Silsileti ‘Aleviyye is an important source, referring to the Khalwatiyya, which were obtained by Muslihiddîn al-Arabi al-Ta'i al-Andalusi al-Ghronathi who lived in the 17th century. In our work, the content of the work will be discussed in detail after the mention the place of Khalwatiyya in Turkish culture and the scientific studies on the subject