CUMHURİYETİN VE DÜZENLENİŞİNİN 100. YILINDA İZMİT BASIN TOPLANTISI HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER

Abstract

Yakın siyasi tarihimizde Millî Mücadele’nin kazanılması, cumhuriyetin kurulması ve devrimlerin yapılması düz bir çizgi şeklinde gelişmemiştir. Bu olaylar, gerek planlama gerekse uygulama bakımından belli aşamalardan geçilerek gerçekleşmiştir. Kongrelerle başlayan bu süreç geniş bir millî-toplumsal uzlaşı üzerinde yükselerek başarı ile sonuçlanmıştır. Millî Mücadele’den sonra Cumhuriyet rejiminin kurulmasında ise aynı geniş uzlaşı ile hareket edilmemiştir. Cumhuriyetin kararlaştırılma ve ilan edilmesinde kurucu kadro arasında ihtilaflar görülmüştür. Devrimlerin yapılmasında ise millî-toplumsal uzlaşıdan çok daha fazla uzaklaşıldığı ve Millî Mücadele’de oluşan beklenti ve millî taleplerin tersine hareket edildiği söylenebilir. 16-17 Ocak 1923 tarihinde gerçekleşen İzmit Basın Toplantısının, kuruluş ve devrimler dönemini anlamak bakımından metodolojik bir önemi bulunmaktadır. İzmit Basın Toplantısı, millî mutabakatla yürütülen Kurtuluş döneminin bittiği ve Kuruluş dönemi hazırlıklarının yapıldığı bir sırada gerçekleşmiştir. Mustafa Kemal Paşanın İstanbul gazetecileri ile yaptığı bu toplantıda ülkenin geleceği hakkında önemli konular konuşulmuştur. Konuşulan ve tartışılan hususların yazılmamasına ve gizli tutulmasına karar verilmiştir. Toplantıda Türkiye’de yapılacak olan yenilik ve devrimlerin ipuçları verilmiştir. Bu çalışmada İzmit Basın Toplantısı’nın yöntem ve içerik bakımlarından bazı konularda değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Toplantının neden gizli tutulduğu, kimlerin katıldığı ve düzenlenme sebebi halâ tartışılmaktadır. Çalışmada kurucu kadro arasında, Millî Mücadele’deki geniş uzlaşı ve katılımın cumhuriyetin ilanı ve devrimlerin yapılmasında sürdürülmediği iddia edilmektedir. Kuruluş dönemine ilişkin bir çok kararın, İzmit Basın Toplantısı örneğinden yola çıkılarak kamuoyundan saklandığı ve çok dar bir kadro tarafından alındığı savunulmaktadır.