Fiziksel aktivitelere katılan ve katılmayan ortaöğretim öğrencilerinin öz-yeterlik ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Fiziksel aktivite ve spor yapmanın insan hayatına etkisinin her geçen gün arttığı görülmektedir. Bedendeki stresin uzaklaştırılması, bedensel ve psikolojik sağlamlığın arttırılması, öz-yeterliğin gelişimi için büyük bir rol oynadığı düşünülmektedir. Fiziksel aktivite ile sosyalleşen insanların sporun duygusal, fiziksel ve zihinsel anlamda rahatlatıcı etkisi de göz önüne alınarak yapılan bu çalışmanın amacı; Ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivitelere katılımlarının öz-yeterlik ve psikolojik sağlamlıklarına etkilerinin farklı değişkenlere göre incelenmesidir. Betimsel tarama modeli uygulanan araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 Eğitim ve Öğretim yılında Ordu İli Ünye ilçesinde öğrenim gören ortaöğretim öğrencileri oluştururken örneklemi ise basit örneklem belirleme yöntemi ile belirlenen %68,2'si (546) kız, %31,8'i (255) erkeklerden oluşmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak amacı ile üç bölünden oluşan araştırma formu kullanılmıştır. Formun birinci bölümünde ortaöğretim öğrencilerinin demografik bilgilerini tespit etmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, ikinci bölümde Telef ve Karaca (2012) tarafından ''Çocuklar İçin Öz-yeterlik Ölçeği'' ve üçüncü bölümde ise Arslan (2015) tarafından ''Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği'' kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi SPSS 26.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında toplanan veriler normal dağılıma uygun olduğundan dolayı parametrik analiz yöntemleri tercih edilmiştir. İki kategorili demografik değişkenlere göre ölçek puanlarının karşılaştırılmasında Independent Samples T Test kullanılırken, ikiden fazla kategorili demografik değişkenlere göre ölçek puanlarının karşılaştırılmasında One Way ANOVA analizi kullanılmıştır. ANOVA analizinde PostHoc test olarak Tukey kullanılmıştır. Ölçek puanlarının arasındaki ilişkinin incelenmesinde Pearson Korelasyon analizi, öz-yeterliğin psikolojik sağlamlığa etkisinin incelenmesinde ise Çoklu Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin öz-yeterliklerinin öğrencilerin cinsiyet, yaş, okul türü, sınıf düzeyi, fiziksel aktiviteye katılma durumları, fiziksel aktiviteye katılma sıklığı, akademik başarı durumu ve ailelerin ekonomik durumlarına göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunurken, spor branşı türüne göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunamamıştır. Öğrencilerin psikolojik sağlamlıklarının öğrencilerin cinsiyet, yaş, okul türü, fiziksel aktiviteye katılma durumları, spor branşı türüne göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunamazken, sınıf düzeyi, fiziksel aktiviteye katılım sıklığı, akademik başarı durumu ve ailelerin ekonomik durumlarına göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunmuştur. Son olarak, öz-yeterlik ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan analiz sonucunda istatistiksel açıdan pozitif ve orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

It is seen that the impact of physical activity and sports on human life increases day by day. It is thought to play a major role in removing stress from the body, increasing physical and psychological resilience, and developing self-efficacy. The aim of this study, which was conducted by taking into account the emotional, physical and mental relaxing effect of sports on people who socialize through physical activity; It is an examination of the effects of secondary school students' participation in physical activities on their self-efficacy and psychological resilience according to different variables. While the study group of the research, in which a descriptive survey model was applied, consists of secondary school students studying in Ünye district of Ordu Province in the 2022-2023 academic year, the sample was determined by the simple sampling method, 68.2% (546) of whom were female, 31.8% (255) of whom were female. ) consists of men. A research form consisting of three parts was used to collect the data of the research. In the first part of the form, the personal information form prepared by the researcher to determine the demographic information of secondary school students, in the second part, "Self-Efficacy Scale for Children" by Telef and Karaca (2012) and in the third part, "Child and Youth" by Arslan (2015). Psychological Resilience Scale' was used. The data obtained from the research was analyzed with the SPSS 26.0 package program. Since the data collected within the scope of the research was suitable for normal distribution, parametric analysis methods were preferred. While Independent Samples T Test was used to compare scale scores according to demographic variables with two categories, One Way ANOVA analysis was used to compare scale scores according to demographic variables with more than two categories. Tukey was used as PostHoc test in ANOVA analysis. Pearson Correlation analysis was used to examine the relationship between scale scores, and Multiple Linear Regression analysis was used to examine the effect of self-efficacy on psychological resilience. According to the results of the analysis, while there was a statistically significant difference in the self-efficacy of the students according to the students' gender, age, school type, grade level, participation in physical activity, frequency of participation in physical activity, academic success status and economic status of the families, there was no statistical difference according to the type of physical activity. No significant difference was found. While there was no statistically significant difference in the psychological resilience of the students according to the students' gender, age, school type, participation in physical activity, and type of physical activity, a statistically significant difference was found according to class level, frequency of participation in physical activity, academic success status and economic status of the families. Finally, as a result of the analysis conducted to determine the relationship between self-efficacy and psychological resilience, it was concluded that there was a statistically positive and moderately significant relationship.