Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerdeki hastalık uyum düzeyi ve semptom yönetimi

Abstract

Hemodiyaliz tedavisinin başarısı bireylerin hastalık ve tedavi sürecine uyumları ile yakından ilişkilidir. Bu çalışma, hemodiyaliz tedavisi alan bireylerdeki hastalığa uyum düzeyi, semptom yönetimi ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi ve hastalığa uyum ile semptom yönetimi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma hemodiyaliz tedavisi alan 254 birey ile yürütülmüştür. Araştırma Temmuz-Eylül 2021 tarihleri arasında Yozgat Şehir, Özel Yozgat Gökmedrese ve Kırşehir Eğitim ve Araştırma Hastaneleri diyaliz merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri Hemodiyaliz Hasta Tanıtıcı Formu, Diyaliz Semptom İndeksi ve Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 62,08±15,86'dır. Bireylerin Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği toplam puan ortalaması 81,38±12,19 bulunmuş olup ölçek alt boyutlarından en yüksek puan "Fiziksel Uyum" (38,07±6.09), en düşük puan "Sosyal Uyum" (23,66±3,39) alt boyutundan elde edilmiştir. Bireylerin Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği toplam puanlarının cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, ekonomik durum, çalışma durumu, hemodiyaliz tedavi süresi, başka kronik hastalık olma durumu ve damara erişim yoluna göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05). Çalışmaya katılan bireylerin Diyaliz Semptom İndeksi puan ortalaması 57,67±21,69'dur. Bireylerin Diyaliz Semptom İndeksi puanının eğitim durumu, haftalık hemodiyaliz seansı, hemodiyaliz tedavi süresi, başka kronik hastalık olma durumu ve damara erişim yoluna göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05). Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği puanları ile Diyaliz Semptom İndeksi puanları arasında düşük düzeyli negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (r=-0,155; p<0,05). Sonuç olarak hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin genel hastalığa uyumlarının orta düzeyde, diyaliz semptomlarını deneyimleme düzeylerinin ise ortalamanın altında olduğu ve hastalığa uyumun artması ile diyaliz semptomlarının azaldığı saptanmıştır. Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerdeki semptomların azaltılmasında, hastalığa uyumu arttıracak müdahalelerin önceliklendirilmesi önerilmektedir.

The success of hemodialysis treatment is closely related to the adaptation of individuals to the disease and treatment process. This study was conducted to evaluate the level of compliance, symptom management and affecting factors in individuals receiving hemodialysis treatment, and to determine the relationship between disease compliance and symptom management. This descriptive study was conducted with 254 individuals receiving hemodialysis treatment. The research was carried out in the dialysis centers of Yozgat City, Private Yozgat Gökmedrese and Kırşehir Training and Research Hospitals between July and September 2021. Research data were collected using Hemodialysis Patient Descriptive Form, Dialysis Symptom Index and Chronic Disease Adjustment Scale. The mean age of the individuals participating in the study was 62.08±15.86 years. The mean score of Individuals' Adjustment to Chronic Diseases Scale was 81.38±12.19, the highest score of the scale sub-dimensions was "Physical Adjustment" (38.07±6.09), the lowest score was 'Social Adjustment' (23.66±3.39). ) sub-dimension. It was determined that the total scores of the Individuals' Adjustment to Chronic Diseases Scale differ significantly according to gender, marital status, educational status, economic status, employment status, duration of hemodialysis treatment, having another chronic disease, and access to the vein (p<0.05). The mean Dialysis Symptom Index score of the individuals participating in the study was 57.67±21.69. It was determined that the Dialysis Symptom Index scores of individuals differed significantly according to their education level, weekly hemodialysis session, duration of hemodialysis treatment, presence of another chronic disease, and vascular access (p<0.05). It was determined that there was a low-level negative significant correlation between the scores of the Chronic Disease Adjustment Scale and the Dialysis Symptom Index scores (r=-0.155; p<0.05). As a result, it was determined that the compliance with the general disease of the individuals receiving hemodialysis treatment was moderate, the level of experiencing dialysis symptoms was below the average, and the dialysis symptoms decreased with the increase in compliance with the disease. It is recommended to prioritize interventions that will increase compliance with the disease in reducing symptoms in individuals receiving hemodialysis treatment.