Gıda katkı maddeleri olan sodyum asetat ve sodyum sülfit'in ın vitro insan periferal lenfositlerinde genotoksik etkileri

Abstract

Gıdaların, insanlar için hayati bir ihtiyaç olduğu kaçınılmaz gerçeklerden biridir. Fakat gelişen bilim, teknoloji ve endüstri ile ilişkili olarak tüketiciye sunulan hazır gıdalar fazlasıyla kimyasal madde içermektedir. Günümüzde insanların daha çok pratik yiyecekler ve hazır gıdalar talep etmesi nedeniyle gıda koruyucularının kullanımı artış göstermiştir. Gıda katkı maddelerinden olan Sodyum Asetat (SA) ve Sodyum Sülfit (SS) koruyucular sınıfında yer almaktadır. Bu tez çalışmasında, Sodyum Asetat ve Sodyum Sülfit'in in vitro periferal insan kan lenfositlerinde kromozomal anormallik (KA) ve mikronükleus testleri (MN) ile genotoksik etkileri incelenmiştir. Ek olarak, bu iki koruyucu katkı maddesinin mitotik indeks (Mİ) ve nükleer bölünme indeksine (NBİ) etkileri de araştırılmıştır. Sodyum Asetat'ın 15,63; 31,25; 62,50; 125,00 ve 250,00; µg/mL, Sodyum Sülfit'in 3,91; 7,81; 15,63; 31,25 ve 62,50 µg/mL olmak üzere beş farklı konsantrasyonun etkisi değerlendirilmiştir. Sonuçta Sodyum Asetat 24 saatlik uygulama süresinde kromozomal anormallikleri en düşük konsantrasyon (15,63 μg/mL) hariç diğer tüm konsantrasyonlarda, 48 saatlik uygulamasında ise sadece en yüksek konsantrasyonda (250 μg/mL) anlamlı oranda indüklemiştir. Mikronükleus frekansını ise en yüksek üç konsantrasyonda önemli derecede artırmıştır. Mitotik indekste düşüşe neden olmuştur ve bu düşüş 24 saatlik muamele süresinde 15,63; 62,50 ve 250 μg/mL'lik konsantrasyonlarda önemli iken, 48 saatlik muamele süresinde ise en düşük iki konsantrasyon hariç diğer tüm konsantrasyonlarda önemlidir. Sodyum sülfit tüm uygulama sürelerinde ve tüm konsantrasyonlarda kromozomal anormallikleri ve mikronükleus frekansını (mikronükleus testi için 3,19 μg/mL hariç) istatistiksel olarak anlamlı derece artırmıştır. Benzer şekilde mitotik indeksi uygulanan tüm süre ve konsantrasyonlarda (24 saatlik uygulamada 3,91 μg/mL hariç) azaltmıştır. Her iki gıda koruyucusu da nükleer bölünme indeksinde bir değişikliğe neden olmamıştır. Elde edilen veriler ışığında Sodyum Asetat ve Sodyum Sülfit'in in vitro periferal insan kan lenfositlerinde sitotoksik ve genotoksik etkiye sahip olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçların farklı hücre grupları ve in vivo yöntemlerle desteklenmesi gerekmektedir.

It is one of the inevitable facts that food is a vital need for humans. However, ready-to-eat foods offered to consumers in relation to developing science, technology and industry contain a lot of chemicals. Today, the use of food preservatives has increased since people demand more practical foods and ready-to-eat foods. Sodium Acetate (SA) and Sodium Sulphite (SS), which are food additives, are in the class of preservatives. In this thesis, the genotoxic effects of sodium acetate and sodium sulphite were investigated by chromosomal aberration (CA) and micronucleus assays (MN) in peripheral human blood lymphocytes in vitro. In addition, the effects of these two preservative additives on mitotic index (MI) and nuclear division index (NDI) were also investigated. The effects of five different concentrations of Sodium Acetate (15.63, 31.25, 62.50, 125.00 and 250.00 µg/mL) and Sodium Sulphite (3.91, 7.81, 15.63, 31.25 and 62.50 µg/mL) were evaluated. As a result, sodium acetate significantly induced chromosomal aberrations at all concentrations except the lowest concentration (15.63 μg/mL) at 24-hour treatment and only at the highest concentration (250 μg/mL) at 48-hour treatment. Micronucleus frequency was significantly increased at the three highest concentrations. It caused a decrease in mitotic index and this decrease was significant at concentrations of 15.63, 62.50 and 250 μg/mL at 24 h treatment time, while it was significant at all concentrations except the two lowest concentrations at 48 h treatment time. Sodium sulphite significantly increased chromosomal abnormalities and micronucleus frequency (except 3.19 μg/mL for micronucleus test) at all treatment times and concentrations. Similarly, mitotic index was decreased at all times and concentrations (except 3.91 μg/mL for 24 h treatment). Both food preservatives did not cause any change in the nuclear division index. In the light of the data obtained, it was concluded that Sodium Acetate and Sodium Sulfite may have cytotoxic and genotoxic effects on peripheral human blood lymphocytes in vitro. These results should be supported by different cell groups and in vivo methods.