Prediyabet ve tip 2 diyabet gelişiminde serum mots-c düzeylerinin egzersiz, beslenme ve metabolik parametrelerle ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Diyabet, yetersiz insülin sekresyonu ya da insülin direnciyle gelişen hiperglisemi durumudur. MOTS-c, mitokondriyal DNA'daki 12S rRNA'dan kodlanan ve 12S rRna-tip c'nin mitokondriyal açık okuma çerçevesi olarak adlandırılan mitokondriyal türevli bir peptittir. MOTS-c'nin insülin duyarlılığı, glukoz ve lipid homeostazisini düzenleyerek diyabetin ilerlemesinde koruyucu bir role sahip olduğu belirtilmektedir. Bu bilgiler ışığında çalışmamızda MOTS-c düzeylerinin diyabeti olmayan, prediyabetli ve diyabetli bireyler arasındaki değişimlerinin incelenmesi ve bu peptidin antropometrik ölçümler, fiziksel aktivite durumu, beslenme durumu ve rutin biyokimya sonuçlarıyla olan korelasyonlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada açlık kan glukozu <100 mg/dl olan bireyler kontrol, 100-125 mg/dl olan bireyler prediyabet ve ≥126 mg/dl olan bireyler ise diyabet grubuna dahil edilmiştir. Bireylerin demografik bilgileri, antropometrik ölçümler, metabolik durum, beslenme durumu, fiziksel aktivite durumu ve diyabet öz yeterlilik puanları 37 soruluk bir anket yapılarak değerlendirilmiştir. Alınan kan örneklerinde açlık kan glukozu, HbA1c, trigliserit, total kolesterol, LDL, HDL, üre, kreatinin, GFR, AST, ALT, sodyum, potasyum ve hemoglobin değerleri otoanalizör ile belirlenmiştir. Ayrıca MOTS-c peptid düzeyi ELISA yöntemi ile ölçülmüştür. Sonuçlar değerlendirildiğinde prediyabet ve diyabet gelişiminde artan yaş, düşük eğitim düzeyi, evli olma ve herhangi bir işte çalışmama durumunun etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca kilo, bel çevresi ve BKİ düzeyleri diyabetik grupta daha yüksektir. Prediyabet ve diyabetli bireylerin hayatlarında fiziksel aktiviteye pek yer vermedikleri saptanmıştır. Diyabetli bireylerin daha az öğün atladıkları gözlenmiştir. Diyabetik bireyler beslenmelerinde ekmek, süt ve peynire daha fazla miktarda yer vermektedir. Prediyabet ve diyabet grubunda açlık kan glukozu, HbA1c, trigliserit, LDL ve üre seviyeleri daha yüksek bulunmuşken tam tersi HDL ve GFR düzeylerinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Prediyabet ve diyabet gelişimi ile birlikte özellikle metabolik sendromun önemli derecede arttığı gözlemlenmiştir. Prediyabet ve diyabetli bireylerin serum MOTS-c seviyelerinin sağlıklı bireylerden daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca MOTS-c'nin yaş ve bel çevresi ile ters yönlü bir ilişki gösterdiği bulunmuştur. MOTS-c ile günlük tüketilen ekmek, pilav/makarna, yumurta, süt grubu, sebze miktarları arasında pozitif yönlü, MOTS-c ile tüketilen peynir, et ve kuruyemiş miktarları arasında ise negatif yönlü bir korelasyon gözlenmiştir. Ayrıca MOTS-c ile açlık kan glukozu, HbA1c, trigliserit, total kolesterol ve LDL arasında negatif yönlü bir korelasyon olduğu bulunmuştur. Bu bulgular MOTS-c'nin prediyabet, diyabet ve metabolik sendromun gelişiminde önemli bir role sahip olduğunu göstermektedir.

Diabetes is a state of hyperglycemia caused by insufficient insulin secretion or insulin resistance. MOTS-c is a mitochondrial-derived peptide encoded from 12S rRNA in mitochondrial DNA and referred to as the mitochondrial open reading frame of 12S rRna-type c. MOTS-c has a protective role in the progression of diabetes by regulating insulin sensitivity, glucose and lipid homeostasis. Taking into consideration the aforementioned information, it was aimed to examine the changes in MOTS-c levels between individuals without diabetes, prediabetes and diabetes, and to evaluate the correlations of this peptide with anthropometric measurements, physical activity status, nutritional status and routine biochemistry results. In this study, individuals with fasting blood glucose <100 mg/dl were included in the control group, individuals with 100-125 mg/dl were included in the prediabetes group and individuals with ≥126 mg/dl were included in the diabetes group. Individuals' demographic information, anthropometric measurements, metabolic status, nutritional status, physical activity status and diabetes self-efficacy scores were evaluated by conducting a 37-question questionnaire. Blood samples were collected and analyzed using an autoanalyzer to determine fasting blood glucose, HbA1c, triglyceride, total cholesterol, LDL, HDL, urea, creatinine, GFR, AST, ALT, sodium, potassium, and hemoglobin values. Furthermore, the MOTS-c peptide level was measured using the ELISA method. Upon evaluation of the results, it was found that increasing age, low education level, being married and not working in any job were effective in the development of prediabetes and diabetes. Besides, the diabetic group exhibited higher levels of weight, waist circumference, and BMI. Moreover, a lack of emphasis on physical activity is noticeable among individuals with prediabetes and diabetes. Furthermore, individuals with diabetes display a lower tendency to skip meals. In terms of dietary patterns, diabetic individuals tend to consume higher quantities of bread, milk, and cheese. While fasting blood glucose, HbA1c, triglyceride, LDL and urea levels were found to be higher in the prediabetes and diabetes group, on the contrary, HDL and GFR levels were found to be lower. It is worth to note that especially metabolic syndrome increases significantly with the development of prediabetes and diabetes, moreover, serum MOTS-c levels of individuals with prediabetes and diabetes are lower than healthy individuals. MOTS-c also showed an inverse relationship with age and waist circumference. A positive correlation was observed between MOTS-c and the amount of bread, rice/pasta, egg, milk group, and vegetables consumed daily, while a negative correlation was realized between MOTS-c and the amount of cheese, meat and nuts consumed. Finally, a negative correlation was found between MOTS-c and fasting blood glucose, HbA1c, triglyceride, total cholesterol and LDL. These findings show that MOTS-c has an important role in the development of prediabetes, diabetes and metabolic syndrome.