Yaşlı bireylerde kırılganlığın sağlığı geliştirici davranışlar üzerine etkisi

Abstract

Dinamik ve etkin bir süreç olan sağlığın geliştirilmesi bireysel ve çevresel birçok faktörden etkilenmektedir. Yaşlı bireylerde sağlığın geliştirilmesini etkileyen en önemli faktörlerden biri kırılganlık halidir. Bu araştırmanın amacı yaşlı bireylerde kırılganlık düzeylerinin sağlığı geliştirici davranışlar üzerine etkisini belirlemektir. Bu araştırmada, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Kastamonu'da bir ilçe aile sağlığı merkezine kayıtlı olan, 65-79 yaş aralığında olan ve araştırma dahil edilme kriterlerine uygun 150 yaşlı birey oluşturmuştur. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Edmonton Kırılganlık Ölçeği ve Yaşlı Sağlığının Geliştirilmesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin yaş ortalaması 70, 44±4,43'tür. Yaşlı bireylerin %62'sinin kırılgan olmadığı, %16,2'sinin görünüşte incinebilir olduğu, %13,3'ünün hafif kırılgan ve %8'inin orta düzeyde kırılgan olduğu saptanmıştır. Kırılganlık ölçeği ile yaşlı sağlığının geliştirilmesi ölçeği tüm alt boyutları ve toplam ölçek puanları arasında negatif yönde, anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Yaşlı Sağlığının Geliştirilmesi Ölçeği toplam puanlarının yaş, eğitim durumu, ekonomik durum, düşme öyküsü, düzenli kontrollere gitme durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Yaşlı bireylerin kırılganlık düzeylerini etkileyen faktörler dört değişken ile ilişkilendirilmiştir. Bu değişkenler çocuk sayısı, düşme öyküsü, sağlık alışkanlıkları ve topluma katılımdır. Çalışmamızda yaşlı bireylerde sağlığı geliştirici davranışların kırılganlık düzeylerine göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Hafif veya ön kırılganlığı olan yaşlı bireyler için sağlığı geliştirme müdahalelerinin öncelikli olması önerilmektedir.

Health promotion, which is a dynamic and effective process, is affected by many individual and environmental factors. One of the most important factors affecting the improvement of health in elderly individuals is frailty. The aim of the study is to determine the effect of frailty levels on health promoting behaviors in elderly individuals. In this study, descriptive and correlation research design was used. The sample of the study consisted of 150 elderly individuals aged 65-79, who were registered in a district family health center in Kastamonu, and who met the research inclusion criteria. Research data were collected using Personal Information Form, Edmonton Frail Scale and Elderly Health Promotion Scale. The average age of the elderly individuals participating in our study was 70.44±4.43. It was determined that 62% of the elderly individuals participating in our study were not frail, 16.2% were apparently vulnerable, 13.3% were slightly frail and 8% were moderately frail. It was determined that there was a negative and significant relationship between the vulnerability scale and all sub-dimensions of the health promotion scale and the total scale scores. It was determined that the total scores of the Elderly Health Promotion Scale differed significantly according to age, educational status, economic status, history of falling and regular check-ups. Factors affecting frailty levels of elderly individuals were associated with four variables. These variables are number of children, history of falling, health habits and participation in society. In our study, it was determined that health promoting behaviors in elderly individuals differed significantly according to their fragility levels. It is recommended that health promotion interventions should be a priority for older people with mild or pre-frailty.