Diyabetik ayak ülseri olan bireylerde yaşam kalitesi ve öz yönetimin belirlenmesi

Abstract

Diyabetik ayak bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu süreçte yaşanan sorunlarla baş etmede öz yönetim davranışlarının artırılması önemlidir. Bu araştırma, diyabetik ayak ülseri olan bireylerde yaşam kalitesi ve öz yönetim düzeylerinin, aralarındaki ilişkinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma Çorum ilinde bir eğitim araştırma hastanesinin diyabetik ayak servisinde ve genel cerrahi polikliniğinde yürütülmüştür. Diyabetik ayak tanısı ile polikliniğe başuran veya yatarak tedavi alan diyabetik ayak ülserli bireylerden major amputasynu olmayan ve dahil edilme kriterlerine uyan 165 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Diyabetik Ayak Ülseri Ölçeği Kısa Formu ve Diyabet Öz Yönetim Skalası kullanılarak toplanmıştır. Yaş ortalamaları 64,19±9,33 yıl olan hastaların diyabet tanı süresinin ortalama 12,98±7,75 yıl olduğu, %55,8'inin başka kronik hastalığının bulunduğu, %63,6'sının sağlık düzeyini orta olarak değerlendirdiği saptanmıştır. Bireylerin %20,6'sının ikinci evrede, %48,5'inin üçüncü evrede diyabetik ayak yarası olduğu, %33,9'una minör ampütasyon yapıldığı saptanmıştır. Toplam öz yönetim puanlarının yaşam kalitesi alt boyutları boş zaman, fiziksel sağlık, bağımlılık, olumsuz duygular, ülser hakkında kaygılar ile pozitif yönde anlamlı ilişkisi olduğu, ülser bakımından bezmişlik alt boyutu ile pozitif yönde zayıf ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Diyabetin önemli ve yıkıcı komplikasyonlarından biri olan diyabetik ayak ülserleri bireylerin fiziksel, psikolojik ve sosyal yaşam alanlarını olumsuz etkilemektedir. Yaşam kalitesiyle ilişkili önemli faktörlerden biri öz yönetimdir. Öz yönetimin desteklenmesi ve yaşam kalitesini arttırıcı hemşirelik girişimlerinin planlanması önerilmektedir.

Diabetic foot negatively affects the quality of life of individuals. It is important to increase self-management behaviors in coping with the problems experienced in this process. This research was conducted to determine the relationship between quality of life and self-management levels in individuals with diabetic foot ulcers and the affecting factors. This research was conducted in the diabetic foot service and general surgery outpatient clinic of a training and research hospital in Çorum province. 165 patients with diabetic foot ulcers who applied to the outpatient clinic with a diagnosis of diabetic foot or received inpatient treatment, who did not have major amputation and met the inclusion criteria, were included in the study. Research data were collected using the Personal Information Form, Diabetic Foot Ulcer Scale Short Form and Diabetes Self-Management Scale. It was determined that the average duration of diabetes diagnosis of the patients, whose age was 64.19±9.33 years, was 12.98±7.75 years, 55.8% had another chronic disease, and 63.6% evaluated their health level as moderate. It was determined that 20.6% of the individuals had diabetic foot wounds in the second stage, 48.5% had diabetic foot wounds in the third stage, and 33.9% had minor amputations. It was determined that total self-management scores had a positive significant relationship with the quality of life sub-dimensions: leisure time, physical health, addiction, negative emotions, and concerns about ulcers, and a weak positive relationship with the ulcer boredom sub-dimension. Diabetic foot ulcers, one of the important and devastating complications of diabetes, negatively affect the physical, psychological and social living spaces of individuals. One of the important factors associated with quality of life is self-management. It is recommended to support self-management and plan nursing interventions to improve quality of life.