Kadın yönetici ve kadın öğretmenlerin örgütsel iletişimlerinin kraliçe arı sendromu bağlamında incelenmesi

Abstract

Sanayi devrimi sonrasında kadın istihdamı tüm dünyada önemli bir konu haline gelmiştir. İş gücüne duyulan ihtiyaçlarla birlikte kadınlar artık ev dışında da kendilerini temsil edebilme imkânı bulabilmişlerdir. Bu durum olumlu olarak görünüyor olsa da şüphesiz zorlukları da olmuştur. Ucuz iş gücü ihtiyacının kadınları dışarı çıkarması onların uzun saatler ve düşük ücretlerle çalışması sonucunu doğurmuştur. İşler, erkekler için sermaye kazandırmaya yönelik olurken kadınlar için emek sarfiyeti şeklinde ayrışmıştır. İnsanlık tarihinden bugüne erkek egemen toplumsal düzen kadını iş yaşamında dışlamıştır. Cinsiyet ayrımcılığı ön planda olmuş ve kadınların geleneksel kalıplar dışına çıkarılması hem toplum hem aile düzeni açısından hazmı zorlaştırmıştır. Toplum tarafından, kişilerin kendileri tarafından, çalışılan kurumlar tarafından pek çok bariyer konulmuş ve bu zorlukların üstesinden gelerek bir yerlerde kendilerini temsil edilebilmesi gerekmiştir. Bu durumda, özellikle yöneticilik pozisyonlarında kendileri de kariyer odaklı olmaktan uzaklaşmış olup, kariyerine yönelenlerden bazıları da hemcinsleri tarafından çeşitli zorbalıklarla karşılaşmıştır. Bu durum da kurumlarda kraliçe arı sendromunu doğurmuştur. Bu araştırmada MEB'e (Millî Eğitim Bakanlığı'na) bağlı çalışan kadın öğretmen ve kadın yöneticilerin iş hayatında birbirlerine yönelik tutumları kraliçe arı sendromu bağlamında incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseninden faydalanılmış ve ölçüt örneklem modeliyle çalışılan kurumda cinsiyetin %50'den fazlasının kadın olduğu 15 yönetici 15 öğretmen olmak üzere toplam 30 katılımcı ile konu ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Araştırma için veri toplama aracı olarak demografik sorular harici 13 sorudan oluşan bir görüşme formu oluşturulmuştur. Görüşmeler yoluyla, öğretmen ve yöneticilerin bu konu hakkındaki görüşleri kaydedilmiş ve veriler analiz edilmiştir. Ulaşılan sonuçlara ve sonuçlara dair çözüm önerilerine yer verilmiştir.

Women employment has become an important issue all over the world after the industrial revolution. Due to the need for labor force, women now have the opportunity to represent themselves outside the home. Although this looks positive, on the other hand there have undoubtedly been challenges. The need for cheap labor forces women to leave their homes, which resulted in them working long hours and with low wages. While jobs tend to raise capital for men, it is differentiated in the form of labor for women. Since the beginning of the history of humanity, the male-dominated social order has excluded women in business life. Gender discrimination has been at the forefront and the exclusion of women from traditional stereotypes has made it difficult to digest in terms of both society and family order. Many barriers were put up by the society, by the people themselves, by the institutions they work for, and it was necessary to be able to represent themselves somewhere by overcoming these difficulties. In this case, they have moved away from being career-oriented, especially in managerial positions, and some of those who turned to their careers faced various bullying by their fellows. This situation gave birth to the queen bee syndrome in institutions. In this study, the attitudes of female teachers and female administrators working under the Ministry of National Education towards each other in business life were examined in the context of queen bee syndrome. In the research, phenomenology design, one of the qualitative research methods, was used and the subject was discussed in detail with a total of 30 participants, 15 administrators and 15 teachers, whose gender was more than 50% female in the institution studied with criterion sampling model. As a data collection tool for the research, an interview form consisting of 13 questions other than demographic questions was created. Through interviews, the views of teachers and administrators on this issue were recorded and the data were analysed. The results and solution suggestions regarding the results are given.