Arteriovenöz fistülü olan diyaliz hastalarının kanülasyona bağlı yaşadığı ağrının yönetiminde hoku noktasına buz uygulaması ve kaleydoskop uygulamasının etkisi

Abstract

Arteriovenöz fistül kanülasyonu ağrılı ve sık uygulanan bir işlemdir. Hemşirelerin bu girişimler sırasında hastanın ağrısının azaltılmasında nonfarmakolojik uygulamaları kullanabilirler. Çalışmanın amacı; hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda arteriovenöz fistül kanülasyonuna bağrı ağrının yönetiminde Hoku noktasına buz uygulaması ve kaleydoskop uygulamasının etkinliğini ve ağrıyı etkileyen faktörlerin değerlendirilmesidir. Randomize kontrollü tek kör desende gerçekleştirilen çalışmanın evrenini Mart- Haziran 2023 tarihleri arasında üç farklı diyaliz merkezinde takip ve tedavileri yapılan hastalar (N=158) örneklemini ise dahil edilme kriterlerine uyan, G power analiz sonucuna göre belirlenen hastalar (n=102) oluşturmuştur. Araştırmada veriler; Hasta Tanılama Formu, Sayısal Derecelendirme Ölçeği ve Yaşam Bulgusu Takip Formu kullanılarak toplanmıştır. Hastaların rutin diyaliz tedavisi sırasında kanülasyona bağlı ağrı düzeyleri değerlendirilmiştir. Bir sonraki diyaliz seansında uygulamalara başlanmış ve takip eden iki farklı diyaliz seansında hastaların ağrı düzeyleri değerlendirilmiştir. Veriler IBM SPSS V23 ve R Programı ile analiz edilmiştir. Hastaların uygulamalar öncesinde sayısal derecelendirme ölçeğine göre fistül kanülasyonuna bağlı ağrı puanlarının ortalamanın üzerinde olduğu saptandı. Kaleydoskop grubunda 6,12±1,98, buz uygulama gurubunda 5,76±1,95, kontrol grubunda 5,56±2,02 idi ve aralarında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Uygulamalara başlandıktan sonraki ağrı puanları değerlendirildiğinde; kaleydoskop grubundaki hastaların ilk kaleydoskop uygulaması sırasında değerlendirilen kanülasyona bağlı ağrı puanı 4,76±1,54, ikinci seans ağrı puanı 4,65±1,63, buz uygulama grubunun ilk uygulama sırasındaki kanülasyona bağlı ağrı puanı 4,32±1,63, ikinci seans ağrı puanının 4,26±1,83 olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubu ağrı puanı ikinci seansta 5,26±2,03, üçüncü seansta 5,5±2,14 olarak elde dilmiştir. Kaleydoskop grubu ve Hoku noktasına buz uygulama grubunun ağrı değerleri kontrol grubuna göre ilk ve ikinci uygulamada istatiksel olarak daha düşük bulunmuştur (p=0,045). Sonuç olarak kanülasyona bağlı ağrının azaltılmasında Hoku noktasına buz uygulaması ve kaleydoskop uygulamasının etkili olduğu saptanmıştır. Bu nedenle hemodiyaliz tedavisinde iğne kanülasyonuna bağlı ağrının kontrolünde maliyeti düşük, uygulaması kolay olduğundan kaleydoskop ve buz uygulamasının kullanımı önerilmektedir.

The cannulation of arteriovenous fistulas is a painful and frequently performed procedure. Nurses can employ non-pharmacological interventions to reduce patient pain during these procedures. The aim of the study was to evaluate the effectiveness of ice application to the Hoku point and kaleidoscope application in managing needle-cannulation pain in hemodialysis patients, and to assess factors influencing pain. The study was conducted in a randomized controlled single-blind design. The population consisted of patients undergoing hemodialysis treatment in three different dialysis centers from March to June 2023 (N=158), with a sample of 102 patients meeting inclusion criteria determined by G Power analysis. Data were collected using a Patient Identification Form, Numeric Rating Scale, and Quality of Life Follow-up Form. Pain levels associated with cannulation during routine dialysis sessions were assessed. Interventions commenced during the subsequent dialysis session, and pain levels were evaluated over two consecutive sessions thereafter. Data were analyzed using IBM SPSS V23 and R Program. Prior to interventions, mean pain scores related to fistula cannulation, as measured on the Numeric Rating Scale, were above average. In the kaleidoscope group, pain scores were 6.12±1.98, in the ice application group 5.76±1.95, and in the control group 5.56±2.02, with no significant differences found among them. Post-intervention pain scores revealed that during the first kaleidoscope application, pain related to cannulation was 4.76±1.54, and during the second session it was 4.65±1.63. In the ice application group, pain scores were 4.32±1.63 during the first session and 4.26±1.83 during the second session. The control group reported pain scores of 5.26±2.03 and 5.5±2.14 during the second and third sessions, respectively. Compared to the control group, both the kaleidoscope and ice application groups showed statistically lower pain scores during the first and second applications (p=0.045). In conclusion, ice application to the Hoku point and kaleidoscope application were found effective in reducing pain associated with cannulation. Therefore, due to their cost-effectiveness and ease of application, kaleidoscope and ice application are recommended for managing needle-cannulation pain in hemodialysis treatment.