İnsülin tedavisine yeni başlayan ve tedavileri 2-5 yıldır devam eden hastaların tedaviye yönelik algısı, uyumu, aile desteği ve akut komplikasyon gelişme oranlarının karşılaştırılması

Abstract

Diyabet tedavisinin başarı ile sürdürülmesinde hastanın tedaviye uyumu ve aile desteği önemlidir. Tedaviye uyumsuzluk; bireylerde komplikasyon gelişme, mortalite, acil servise başvuru ve hastaneye yatış oranını arttırmakta, yaşam kalitesini düşürmektedir Bu çalışma; insülin tedavisine yeni başlayan ve tedavileri 2-5 yıldır devam eden hastaların tedaviye yönelik algısı, uyumu, aile destek/çatışma durumunun karşılaştırılması, ölçekler ( tip 2 dm hasta uyum, aile destek ve aile çatışma, insülin tedavisi değerlendirme) arasındaki ilişki ve akut komplikasyon yaşama durumu ile ölçek puanları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma Mart-Kasım 2021 tarihleri arasında G-power analizine göre belirlenen 118 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Veriler Bireysel Tanıtım Formu, Tip-2 Diyabetes Mellitus Tedavisine Hasta Uyum Ölçeği, Tip 2 Diyabette Aile Desteği ve Aile Çatışması Ölçeği, İnsülin Tedavisi Değerlendirme Ölçeği aracılığı ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde; Kruskall Wallis H Testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. 0-1 yıldır insülin kullanan hastaların yaş ortalaması 54,76±12,15, diyabet yılı ortalamasının 9,32±6,7, aile destek (10,00±3,96) ve tedaviye uyum (81,12±11,36) düzeylerinin orta, toplam insülin tedavi algı puanının (41,75±8,16) düşük, aile çatışma puanının (11,19±2,25) ise yüksek olduğu hastaların %42,4'nün 1-3 kez hipoglisemi, %27,1'nin 1-3 kez hiperglisemi yaşadıkları belirlenmiştir. Medeni durumu insülin tedavi algısını etkilediği saptanmıştır. Hipoglisemi yaşama durumu ile hasta uyum arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık belirlenmiştir (p<0,05). "Tip 2 DM Hasta Uyum" ile "Aile Desteği (r=0,376;p<0,05)", "Aile Çatışması (r=0,329;p<0,05)" ve "Aile Desteği" ile "Aile Çatışması (r=0,342;p<0,05)" ölçek puanı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. 2-5 yıldır insülin kullanan hastaların yaş ortalaması 55,64±12,03, diyabet yılının 11,39±5,65, aile destek (10,42±4,30) ve tedaviye uyum (80,37±11,68) düzeylerinin orta, toplam insülin tedavi puanı (43,00±7,71) düşük, aile çatışma puanı (11,54±3,13) yüksek olduğu, hastaların %54,2'sinin 1-3 kez hipoglisemi, %23,7'sinin 1-3 kez hiperglisemi yaşadıkları saptanmıştır. Medeni durum, ekonomik durum ve aile yapısının hasta uyum düzeyini, eğitim, ekonomik durum ve aile yapısının ise insülin tedavi algısını etkilediği bulunmuştur. Hipoglisemi yaşama durumu ile insülin tedavi algısı ve aile çatışma düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık belirlenmiştir (p<0,05). Hiperglisemi yaşama durumu ile aile destek düzeyi açısından anlamlı bir farklılık görülmüştür (p<0,05). Hiç hiperglisemi yaşamamış hastaların en az bir kere hiperglisemi yaşayan hastalara oranla aile destek düzeyi düşüktü. "Tip 2 DM Hasta Uyum" ile "Aile Çatışması (r=0,412;p<0,05), "Aile Desteği" ile "Aile Çatışması (r=0,289;p<0,05)" ve "Aile Çatışması" ile "Toplam İnsülin Tedavisi Değerlendirme (r=0,332;p>0,05)" ölçek puanları arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki görülmüştür.

Compliance with treatment and family support are important for the successful maintenance of diabetes treatment. Non-compliance with treatment increases the rate of developing complications, mortality, admission to the emergency room, and hospitalization and decreases the quality of life of individuals. This study aimed to compare the perception of treatment, treatment compliance, family support/conflict status of patients who had newly started insulin therapy and who had been continuing their treatment for 2-5 years and determine the relationship between the scales (type 2 dm patient compliance, family support and family conflict, insulin therapy evaluation) and between acute complications and the scale scores. This descriptive study was carried out with 118 patients between March and November 2021. The sample was determined with G-power analysis. Data were collected using an Individual Information Form, the Scale for Treatment Compliance in Type 2 Diabetes Mellitus, the Diabetes Family Support and Conflict Scale, and the Insulin Therapy Assessment Scale. Kruskal Wallis H test and Mann Whitney U test were used in data evaluation. The mean age of the patients who had been using insulin for 0-1 years was 54.76±12.15 years; the mean duration of diabetes was 9.32±6.7; the levels of family support (10.00±3.96) and treatment compliance (81.12±11.36) were moderate; the mean total score for the perception of insulin therapy (41.75±8.16) was low; the family conflict score (11.19±2.25) was high; 42.4% of the patients had hypoglycemia 1-3 times; 27.1% had hyperglycemia. It was determined that marital status affected the perception of insulin therapy. A statistically significant difference was found between experiencing hypoglycemia and patient compliance (p<0.05). There was a significant positive correlation between the "Scale for Treatment Compliance in Type 2 Diabetes Mellitus" and "Family Support (r=0.376; p<0.05)", "Family Conflict (r=0.329; p<0.05)", and "Family Support" and "Family Conflict (r=0.342; p<0.05)". The mean age of patients who had been using insulin for 2-5 years was 55.64±12.03; the mean duration of diabetes was 11.39±5.65; the levels of family support (10.42±4.30) and treatment compliance (80.37±11.68) were moderate; the total insulin therapy score (43.00±7.71) was low; the family conflict score (11.54±3.13) was high; 54.2% of the patients had hypoglycemia 1-3 times; 23.7% had hyperglycemia 1-3 times. It was found that marital status, economic status, and family structure affected the level of patient compliance and that education level, economic status, and family structure affected the perception of insulin therapy. A statistically significant difference was found between experiencing hypoglycemia and the perception of insulin therapy and the level of family conflict (p<0.05). There was a significant difference in terms of experiencing hyperglycemia and the level of family support (p<0.05). The level of family support was lower in patients who had never experienced hyperglycemia compared to patients who had experienced hyperglycemia at least once. There was a significant positive correlation between the scores on the "Scale for Treatment Compliance in Type 2 Diabetes Mellitus" and "Family Conflict (r=0.412; p<0.05)" and "Family Support" and "Family Conflict (r=0.289; p<0.05)" and between the scores on "Family Conflict" and total "Insulin Therapy Assessment Scale (r=0.332; p<0.05)".