Zeyd b. Sâbit ve fıkıh ilmindeki yeri

Abstract

Bu çalışmamızda sahabenin önde gelen isimlerinden biri olan ve ismi tefsir, hadis, kıraat ve fıkıh alanlarında sıkça zikredilen Zeyd b. Sâbit'in öne çıkan bazı fıkhî görüşleri ele alınarak değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Üstlenmiş olduğu pek çok vazifenin yanı sıra, Kur'an'ı Kerim'i kitap haline getiren ve onun çoğaltılma işlemini gerçekleştiren komisyona başkanlık etmesi bu dönemde yerine getirdiği en önemli görevlerden birisi olmuştur. Çalışmada Zeyd b. Sâbit'in fıkhî yönünü ortaya koymak amacıyla kendi dönemindeki gibi fakîh sahabîler ile farklı düşündüğü ve mezheplerin görüşlerinin şekillenmesinde etkili olduğu hatta bazı meselelerde sahabe icmâsını bozan fıkhî görüşleri ele alınarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Böylelikle onun kendi döneminde ve kendisinden sonraki dönemde gelen fakîhler üzerinde etkili olduğu konular ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yine bu çalışmada Zeyd b. Sâbit'in müçtehit kişiliğine yer verilmiştir. Çalışmada özellikle farklı düşündüğü noktalar zikredilmek suretiyle hükümlerindeki bireyselliğe dikkat çekilmek istenilmiştir. Hüküm istinbatında kullandığı deliller ve izlemiş olduğu birtakım yöntemler ise örnekler verilerek açıklanmaya çalışılmıştır.

In this study, some prominent jurisprudence views of Zeyd b. Sâbit, who is one of the leading names of the Companions and whose name is frequently mentioned in the fields of tafsir, hadith, recitation and fiqh, were evaluated. In addition to many of the duties he had undertaken, one of the most important duties he fulfilled in this period was to preside over the commission that made the Qur'an a book and carried out its reproduction. In the study, in order to reveal the fiqh aspect of Zeyd b. Sâbit, his fiqh views that he thought differently with the jurist Companions and that he was effective in shaping the views of the sects and even disrupted the consensus of the Companions in some issues were evaluated. Thus, it has been tried to reveal the subjects that he was influential on the jurists who came in his own period and in the period after him. Again in this study, Zeyd b. Sâbit's mujtahid personality is included. In the study, it is desired to draw attention to the individuality in its provisions by mentioning the points that he thought differently. The evidences he used in his judgment and some of the methods he followed are tried to be explained by giving examples.