Beden eğitimi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmanın evrenini 2021 yılında Samsun ilinde görev yapan beden eğitimi öğretmenleri oluştururken, örneklemini ise 130'u kadın, 173'ü erkek olmak üzere toplamda 303 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak 3 bölümden oluşan araştırma formu kullanılırken formun ilk bölümünde katılımcıların demografik bilgilerini belirmeye yönelik sorular bulunmaktadır. İkinci bölümünde Ünlü (2011) tarafından geliştirilen Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (BEÖYTÖ) kullanılmıştır. 23 madde ve 5'li likert tipinde oluşan BEÖYTÖ'ye ilişkin elde edilen Cronbach Alfa güvenirliği 0,92 olarak tespit edilmiştir. Formun üçüncü bölümü ise Weiss, Dawis, England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen ve 1985 yılında Baycan tarafından Türkçeye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış 20 maddeden oluşmakta ve bu bölümde ters madde bulunmayan Minnesota İş Doyum Ölçeği (MİDÖ) kullanılmıştır. Ölçek 5'li likert tipinde olup, ölçeğin güvenirlik katsayısı ise 0,85 ile 0,93 arasında değişmektedir. Verilerin istatistiksel analizi için SPSS-25 veri analiz programı kullanılmıştır. Elde edilen verilerin normal dağılım göstermemesinden dolayı verilerin analizinde, bağımsız gruplar için non-parametrik testlerden Mann Whitney U Testi ile Kruskall Wallis H Testleri uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyinin p<0,05 olarak kabul edildiği çalışmadan elde edilen bulgulara göre beden eğitimi öğretmenlerinin Beden Eğitimi Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (BEÖYTÖ) ve Minessota İş Doyum Ölçeği (MİDÖ) tüm alt boyutlarında yaş, öğretmenlikteki görev süresi, çalışılan okul kademesi, okul türü, okuldaki altyapı ve tesis yeterliliği ve mezun olunan bölüm değişkenlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilememiştir. Cinsiyet değişkeni tutum ölçeği alt boyutlarında ve iş doyum ölçeği içsel tatmin alt boyutunda anlamlı fark bulunmazken dışsal tatmin ve ölçek toplam puanlarında anlamlı fark bulunmuştur. Kurumdaki görev süresi ve mesleğe başladıktan sonra meslek ile ilgili beklentileri değişkenleri tutum ölçeği tüm alt boyutlarında anlamlı fark bulunamazken iş doyum ölçeği tüm alt boyutlarında anlamlılık tespit edilmiştir. Haftalık ders saati değişkeni iş doyum ölçeği tüm alt boyut puanlarında anlamlı fark görülmezken tutum ölçeği tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık görülmüştür. Erkeklerin kadınlara kıyasla öğretmenlik mesleğinden daha fazla doyum sağladığı sonucu gözlenirken, aktif olarak çalıştıkları okullarda daha fazla süre görev alan öğretmenlerin beklentileri okul imkânları çerçevesinde olduğundan öğretmenlik mesleğinden daha fazla doyum sağladıkları görülmektedir. Öte yandan ders saati fazla olan öğretmenlerin, az olan öğretmenlere nispeten daha fazla olumlu tutum sergiledikleri ve mesleğe karşı beklentileri fazla olan öğretmenlerin mesleğe başladıktan sonra karşılaştıkları çeşitli güçlüklerle birlikte iş tatmin düzeylerinin olumsuz etkilendiği görülmektedir.

The aim of this research is to examine the relationship between the attitudes of physical education teachers working in the Ministry of National Education towards the teaching profession and their job satisfaction. While the universe of the study consists of physical education teachers working in Samsun in 2021, the sample consists of a total of 303 physical education teachers, 130 women and 173 men. While using the research form consisting of 3 parts as a data collection tool in the research, there are questions in the first part of the form to determine the demographic information of the participants. In the second part, the Attitude Scale towards Physical Education Teaching Profession (BEÖYTÖ) developed by Ünlü (2011) was used. 23 madde ve 5'li likert tipinde oluşan BEÖYTÖ'ne ilişkin elde edilen Cronbach Alfa güvenirliği 0,92 olarak tespit edilmiştir. The third part of the form consists of 20 items, developed by Weiss, Dawis, England, and Lofquist (1967) and adapted to Turkish by Baycan in 1985, whose validity and reliability studies were carried out, and the Minnesota Job Satisfaction Scale (MİDÖ) was used. The scale has a 5-point Likert feature and the reliability coefficient of the scale varies between 0.85 and 0.93. SPSS-XXV data analysis program was used for statistical analysis of the data. Since the data obtained did not show a normal distribution, Mann Whitney U Test and Kruskall Wallis H Tests, which are non-parametric tests, were applied for the analysis of the data. According to the findings obtained from the study, in which the significance level was accepted as p<0.05, in all sub-dimensions of the Physical Education Teachers' Attitude Scale towards the Physical Education Teaching Profession (BEÖYTÖ) and the Minnesota Job Satisfaction Scale (MIDS), age, tenure in teaching, school level, school There was no statistically significant difference in the variables of type, infrastructure and facility adequacy at the school, and the department graduated. While there was no significant difference in gender variable attitude scale sub-dimensions and job satisfaction scale internal satisfaction sub-dimensions, there was a significant difference in external satisfaction and scale total scores. While there was no significant difference in all sub-dimensions of the attitude scale of the variables of tenure in the institution and the expectations about the profession after starting the profession, significance was determined in all sub-dimensions of the job satisfaction scale. While there was no significant difference in all sub-dimension scores of the weekly course hour variable job satisfaction scale, there was a significant difference in all sub-dimensions of the attitude scale. While it is observed that men are more satisfied with the teaching profession compared to women, it is seen that the teachers who work more in the schools they actively work in, provide more satisfaction from the teaching profession because their expectations are within the framework of school opportunities. On the other hand, it is seen that teachers with more course hours have a more positive attitude than teachers with fewer hours, and teachers with high expectations for the profession have a negative impact on their job satisfaction levels with the various difficulties they encounter after starting the profession.