COVİD-19 pandemi sürecinde ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ve engelleyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

COVID-19 virüsünün ortaya çıkması ile dünya sağlık örgütü tarafından pandemi ilan edilmiştir. Beraberinde getirilen kısıtlamalar sonucunda ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel aktivitelere katılımlarının bazı faktörlerden etkilendiği düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı COVID-19 Pandemi döneminde günlük yaşantılara getirilen kısıtlamalar nedeni ile ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel aktivitelere katılımlarını engelleyen faktörlerin incelenmesidir. Bu araştırma nicel araştırma modellerinden kesitsel tarama türünde olan bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini ise; 2021-2022 eğitim öğretim yılı Şanlıurfa ilindeki öğrenim gören 514 (372 kız, 142 erkek) ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla toplamda Google Forms üzerinden 3 bölümden oluşan online anket yönetimi kullanılmıştır. Anketimizin birinci bölümü sosyodemografik bilgiler formu, ikinci bölümü 1997 yılında Kowalski ve arkadaşları tarafından geliştirilen Tükçe uyarlaması ise 2017 yılında Elif Aygün POLAT tarafından düzenlenen "Adölesan Fiziksel Aktivite Anketi" (AFAA), üçüncü bölümü ise 2019 yılında Sıtkı ÖZBEK tarafından geliştirilen "Lise Öğrencilerinin Fiziksel Aktivitelere Katılımını Engelleyen Faktörler Ölçeği" (FİZAKEFÖ) kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi için SPSS 25 paket programı kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değişkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle bağımsız örneklem t ve ANOVA testinden yararlanılmıştır. ANOVA testindeki farklılıkları bulmak için varyansların homojen dağılımından dolayı Tukey testinden yararlanılmıştır. Değişkenler arası ilişki incelenirken normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Pearson Korelasyon testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre pandemi döneminde ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin aile aylık gelir durumu, sportif faaliyet süreleri, haftalık fiziksel aktivite katılım süreleri, okula ulaşım türleri, yüz yüze eğitimde geçirilen süre ve ailede düzenli spor yapma durumları ile arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir(p<0,05). Fiziksel aktiviteye katılımı engelleyen faktörlerde ise aile aylık gelir durumu, haftalık fiziksel aktivite süreleri, baba eğitim durumları, bilgisayar ve tabletten oyun oynama süreleri, pandemi sürecindeki eğitim durumları ile aralarında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir(p<0,05). Fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel aktiviteye katılımı engelleyen faktörler ile cinsiyet, sınıf düzeyleri, okul türleri, anne eğitim durumu, yaşanılan yer, okula ulaşım türü, akıllı telefon kullanım süresi, karantina süreci, sokak kısıtlaması, uzaktan eğitimde geçirilen süre, yaş ve BKİ değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p>0,05). AFAA ve FİZAKEFÖ arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0,05). Aralarındaki ilişki aynı yönlü gücü zayıf derecelidir (r=0,161). AFAA düzeyleri arttıkça FİZAKEFÖ düzeyleri de artmaktadır. Ortaöğretim öğrencilerinin yaşantıları boyunca fiziksel aktiviteler yapmaları konusunda ve bu aktiviteleri her koşulda ve şartta gerçekleştirebilecekleri üzerine farkındalık çalışmaları yapılması önerilmektedir.

With the emergence of the COVID-19 virus, the pandemic has been declared by the World Health Organization. The aim of this study is to examine the physical activity levels of high school students and the factors that prevent their participation in physical activities due to the restrictions imposed on daily life during the COVID-19 Pandemic period. This research is a cross-sectional survey type study from quantitative research models. The sample of the study consists of 514 high school students studying in Şanlıurfa in the 2021-2022 academic year. The first part of our questionnaire is the sociodemographic information form, and the second part is the "Adolescent Physical Activity Questionnaire" (AFAA) developed by Kowalski et al. in 1997 and adapted into Turkish by Elif Aygün POLAT in 2017, ın the third part is the "Factors Preventing High School Students' Participation in Physical Activities Scale" (FİZAKEFO), developed by Sıtkı OZBEK in 2019, was used. SPSS 25 package program was used to analyze the collected data. While examining the differences between groups, independent sample t and ANOVA tests were used since the variables came from normal distribution. Tukey test was used to find the differences in the ANOVA test due to the homogeneous distribution of variances. Pearson Correlation test was applied when examining the relationship between variables since they come from normal distribution. According to the results of the research, a significant difference was detected between the physical activity levels of high school students during the pandemic period and their family monthly income status, sports activity durations, weekly physical activity participation times, types of transportation to school, time spent in face-to-face education and regular sports activities in the family(p<0,05). As for the factors that prevent participation in physical activity, a statistically significant difference was detected between family monthly income, weekly physical activity durations, father's education status, duration of playing games on computer and tablet, and educational status during the pandemic (p<0.05). There was no statistically significant difference between physical activity levels and factors that prevent participation in physical activity, gender, grade levels, school types, mother's educational status, place of residence, type of transportation to school, smartphone usage time, quarantine process, street restriction, time spent in distance education, age and BMI values (p>0.05) There is a statistically significant relationship between AFAA and FIZAKEFO (p<0.05). The relationship between them is in the same direction and it strength is weak. As AFAA levels increase, FİZAKEFO levels also increase. It is recommended that awareness-raising activities should be carried out for high school students to do physical activities throughout their lives and that they can perform these activities under any conditions and circumstances. It is recommended that awareness studies should be carried out on the physical activities of high school students throughout their lives and that they can perform these activities under all conditions and circumstances.