İBB Atatürk Kitaplığı kaynaklı cönkler üzerine inceleme (Bel_Yz_K0051, Bel_Yz_K0054, Bel_Yz_K0059 numaralı cönkler)

Abstract

Bu çalışmanın amacı İBB Atatürk Kitaplığı kaynaklı Bel_Yz_K0051, Bel_Yz_K0054 ve Bel_Yz_K0059 numaralı cönklerin transkripsiyonlu metinlerinin okunması, incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, cönkün tanımı ve cönklerin tanıtımı üzerinde durulmuş, ele alınan yazmaların transkripsiyonlu metinleri aktarılmıştır. Ortaya çıkan şiirler tasnif edilmiş, tür ve şekil açısından incelenmiştir. Cönklerde yer alan Arapça şiirler ve nesirler de Latin Alfabesine transkript edilmiş ve Türkçe anlamları verilmiştir. Şiirlerin yazarı olan şairlerin hayatları hakkında bilgi verilmiştir. Cönkler içerisinde yer alan 31 şaire ait 134 şiir tespit edilmiştir. 9 şairin hayatı hakkında herhangi bir kaynaktan bilgiye ulaşılamamıştır. Bunların dışında şairi belli olmayan 326 şiir daha bulunmaktadır. Her 3 cönkte de ortak 3 şairin şiirleri bulunmaktadır. Bu şairler; Âşık Ömer, Gevherî ve Yunus Emre'dir. Şiirlerin türleri hakkında da bilgi verilmiştir. Cönklerde nesir, dua ve hadis kısımları dahil 26 metin türü bulunmaktadır. Türü belli olanların sayısı 293'dür. Türü belli olmayan şiir sayısı ise 210'dur. Nesir, dua ve hadis kısımlarının sayısı 33'dur. Her 3 cönkte de ortak 3 metin türü geçmektedir. Bunlar; İlahi, Nesir ve Türkü'dür. Cönklerde yer alan tarihlere bakıldığında, cönklerin XVIII. yüzyılın sonu ile XIX. yüzyılda yazıldığı tespit edilmiştir. Cönklerde yer alan metin türlerinin Alevi- Bektaşî geleneği çerçevesinde yazıldığı açıkça görülmektedir. Yapılan bu çalışma ile cönklerde bulunan şair ve şiirleri tespit etmek, milli kültürümüze katkıda bulunmak, bu alanda yapılabilecek yeni çalışmalara kaynak temin etmek, yönüyle katkı sağlamak amaçlanmıştır.