2158 nolu 1843-1844 yılına ait Amasya Merkez Kazâsı Reâyâ Defterinin transkripsiyon ve değerlendirmesi

Abstract

19. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren yapılan nüfus sayımları, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri potansiyelini ve demografik özelliklerini anlamak için değerli bilgiler sunmaktadır. Bu sayımların, taşra yönetim yapısının organize bir şekilde reforme edilmesine katkı sağladığı görülmektedir. 19. yüzyılda Amasya'nın, Sivas vilayetine bağlı olduğu bilinmektedir. Çalışma konusu olan Amasya Merkez Kazâsı Reâyâ Nüfus Defteri, Devlet Arşivleri Başkanlığında, Osmanlı Arşivinde NFS d. Kodu ve 2158 numarası ile numaralandırılmıştır. 20x46 ebadında 68 sayfadan oluşan bir defterdir. Bu defter Amasya merkez kazâsındaki gayrimüslimlerin isimleri, aile isimleri, yaş grupları ve meslekleri ile onların demografik, sosyal, ekonomik durumları hakkında bilgiler içermektedir. Bu çalışmada yer alan bilgiler ışığında Amasya merkez kazâsında gayrimüslimlerin yaşadığı 35 mahallede kayıtlı olan kişiler incelenip bilgileri tespit edilmiş ve bölgenin sosyo-ekonomik tarihine katkı sağlanması hedeflenmiştir. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır Birinci bölümde Osmanlı Devletinde nüfus sayımları ve Osmanlı nüfusu hakkında bilgi veren kaynaklardan bahsedilmektedir. İkinci bölümde çalışılan defterin değerlendirilmesi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise transkripsiyon kısmı bulunmaktadır.

Since the first quarter of the 19th century, censuses have provided valuable information to understand the military potential and demographic characteristics of the Ottoman Empire. These censuses seem to have contributed to the reform of the provincial administrative structure in an organized manner. In the 19th century, it is known that Amasya was part of the Sivas province. The Amasya Central Reâyâ Population Book, which is the subject of this study, is numbered with the code NFS d. and the number 2158 in the Ottoman Archive at the Presidency of State Archives. It is a book consisting of 68 pages in 20x46 size. This book contains information about the names, family names, age groups and occupations of non-Muslims in the central district of Amasya and their demographic, social and economic status. In the light of the information contained in this study, the people registered in 35 neighborhoods where non-Muslims lived in the central district of Amasya were examined and their information was determined and it was aimed to contribute to the socio-economic history of the region. The thesis consists of 3 main chapters. In the first chapter, censuses in the Ottoman Empire and sources that provide information about the Ottoman population are mentioned. In the second chapter, the evaluation of the notebook was made. In the third part, the transcription part is