Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları, sosyal becerileri ve öz düzenleme becerilerinin sosyal bilişsel kuram açısından incelenmesi

Abstract

Sosyal bilişsel kurama göre kişisel özellikler, çevresel olaylar ve davranış aktif bir süreçte birlerinin etkileyen öğelerdir. İlgili kuramın temel prensibi öğelerin birbirini karşılıklı etkilediği fakat bu etkileşimin gücü her zaman aynı olmayıp yapılan faaliyete göre değişkenlik göstermektedir. Bu çalışmada çevresel olay; sosyal beceri, kişisel faktör; öz düzenleme becerisi, davranış belirleyicisi ise sosyal medya kullanımı ile eşleştirilmiştir. Araştırmanın kuramsal çerçevesini oluşturan sosyal bilişsel kuramın öğeleri arasında bulunan dinamik ilişkinin çalışmanın bağımlı değişkenleri olan sosyal beceri, öz düzenleme becerisi ve sosyal medya bağımlılığı arasında da olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları, sosyal becerileri ve öz düzenleme becerilerinin sosyal bilişsel kuram açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma desenlerinden nicel araştırma deseni kullanılmış, betimsel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli esas alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ortaokul kademesinde öğrenim gören 423 öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışmada verilerin toplanması için Özgenel, Canpolat ve Ekşi (2019) tarafından geliştirilen sosyal medya bağımlılık ölçeği, Arslan ve Gelişli (2015) tarafından geliştirilen öz düzenleme ölçeği, Kocayörük ve Kuzgun (2000) tarafından geliştirilen sosyal beceri ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların demografik bilgileri için araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Bu kapsamda Uygulama sonucunda toplanan veriler çalışmanın alt problemleri ışığında SPSS programında analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda sosyal medya bağımlılıklarının, sosyal becerilerin ve öz düzenleme becerilerinin sınıf düzeyine göre farklılaştığı, erkek öğrencilerin bağımlılık düzeylerinin kız öğrencilere göre yüksek olmasına rağmen anlamlı olmadığı, bağımlılık ve diğer değişkenler arasında negatif yönde zayıf bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

According to the social cognitive theory, personal characteristics, environmental events and behavior are the elements that affect each other in an active process. The basic principle of the related theory is that the elements affect each other mutually, but the strength of this interaction is not always the same and varies according to the activity. In this study, environmental event; social skill, personal factor; self-regulation skill and the behavior determinant were matched with the use of social media. It is thought that the dynamic relationship between the elements of the social cognitive theory, which constitutes the theoretical framework of the research, is also between the dependent variables of the study, social skills, self-regulation skills and social media addiction. In this study, it is aimed to examine secondary school students' social media addictions, social skills and self-regulation skills in terms of social cognitive theory. For this purpose, quantitative research design, one of the research designs, was used, and the relational survey model, one of the descriptive survey models, was used. The study group of the research consists of 423 secondary school students. In this study, social media addiction scale developed by Özgenel, Canpolat and Ekşi (2019), self-regulation scale developed by Arslan and Gelişli (2015), and social skill scale developed by Kocayörük and Kuzgun (2000) were used to collect data. In addition, the personal information form prepared by the researcher was used for the demographic information of the participants. In this context, the data collected as a result of the application were analyzed in the SPSS program in the light of the sub-problems of the study.As a result of the analysis, it was concluded that social media addictions, social skills and self-regulation skills differ according to grade level, male students' addiction levels are higher than female students, but they are not significant, and there is a weak negative relationship between addiction and other variables.