Türkiye İç Hat Hava Taşımacılığı Üzerine Herfindahl-Hirshman Endeksi ve CRm Yoğunlaşma Oranı Analizi ile Piyasa Yoğunlaşmasının Tespit Edilmesi

Abstract

Yoğunlaşma, herhangi bir piyasada ekonomik faaliyetlerin az sayıda firmanın domine edilmesi ya da sahiplenilmesi anlamında kullanılmaktadır. Buna göre piyasadaki yoğunlaşma oranı ile rekabet düzeyi arasında negatif yönlü bir ilişki söz konusudur. Diğer bir ifade ile piyasadaki yoğunlaşma oranı artıkça rekabet düzeyi azalır, yoğunlaşma oranı azaldıkça rekabet düzeyi artar. Türkiye gibi gelişmekte olan ülke piyasalarında piyasa yoğunlaşma oranın düşük olması ve eksik rekabet sık rastlanılan bir durumdur. Bu çalışma kapsamında Türkiye'deki faaliyet gösteren en büyük beş havalimanının piyasadaki yoğunlaşma oranı ve rekabet düzeyi incelenecektir. Bu kapsamda söz konusu havaalanlarını kullanan havayolu işletmelerinin 2012-2015 yılları arasında bu havaalanlarındaki yolcu sayıları ve kargo miktarları incelenecektir. Bu çalışma Tükiye'deki havalimanlarında pazar yoğunlaşması ve piyasa yapısını inceleyen ilk araştırma olması nedeniyle önemlidir. Türkiye'de havacılık piyasasında yoğunlaşma ve piyasa yapısı arasındaki ilişki M - Firma Yoğunlaşma Oranı ve Herfindahl-Hirschman Endeksi Analiz yöntemleri kullanılarak iç hat hava taşımacılığındaki piyasa yapısının durumu ortaya konmaya çalışılacaktır. Yapılan analizler sonucunda piyasanın rekabetçi yapıdan uzak olduğu ortaya çıkarılmıştır. Buna ek olarak çalışmada rekabetin sağlanması ve sağlıklı bir şekilde işlemesine yönelik yapılması gerekenlerle ilgili tespit ve öneriler yer alacaktır.

Concentration means that economic activities are dominated or owned by a small number of firms in any market. Accordingly, there is a negative relationship between concentration ratio in the market and level of competition. In other words, as the concentration rate increases, level of competition decreases and vice-versa. The low market concentration ratio and imperfect competition are common occurences in the emerging countries such as Turkey. In this study, concentration ratio and level of competition of the top five airports in Turkey will be examined by years. In this context, the airlines' (using these top five airports) number of passengers and cargo volumes between 2012 and 2015 will be used to analyse. This study is significant as it is the first study to investigate airport market concentration and market structure in Turkey. In this context, the relationship between domestic air transportation concentration ratio and market structure will be demonstrated with using M-Firm Concentration Ratio (CRm) and Herfindahl-Hirschman Index (HHI) analysis methods. After the analyses, our results justified that market structure is far from competition. In addition, there are recommendations and determinations to what to do for ensuring competition and maintaining it truly in this study.