Süleymaniye Kütüphanesi Zühdü Bey Bölümü 615 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası'nın Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) göre tasnifi

Abstract

Divan edebiyatı adı; şairlerin, şiirlerini belli bir düzen içerisinde bir araya getirdikleri divan adı verilen kitaplara dayansa da divan edebiyatının meydana geldiği yegâne kaynak, bu eserler değildir. Mecmualar da divan edebiyatının önemli kaynaklarındandır. Muhtelif türleri olan mecmuaların bir türü de şiir mecmualarıdır. Üzerinde çalıştığımız Süleymaniye Kütüphanesi Zühdü Bey Bölümü 615 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası, muhtevasında yer yer mensur sayfalar barındırmakla beraber şiir mecmuası özellikleri taşımaktadır. Birden çok mürettip tarafından bir araya getirilen bu mecmua, Süleymaniye Kütüphanesine, Yenikapı Mevlevîhânesi Kütüphanesinden nakledilmiştir. Mevlevî şairlerin şiirlerini de barındırmakla beraber tertibinde Mevlevîliğe mahsus özelliklerin belirleyici unsur olmadığı mecmuayı, Yenikapı Mevlevîhânesi'ne vakfedilerek uzunca bir dönem burada kalması nedeniyle çalışma boyunca Yenikapı Mevlevîhânesi Şiir Mecmuası şeklinde adlandırdık. Yenikapı Mevlevîhânesi Şiir Mecmuası; 21 sayfası mürettip tarafından boş bırakılmış, 3 sayfasında yer alan metinler karalanmış-silinmiş olmak üzere toplam 78 varaktan oluşmaktadır. Çoğunlukla 16 ve 17. yüzyıl şairlerinin şiirlerini ihtiva eden mecmuada 15 ve 18. yüzyıl şairlerinin de şiirleri yer almaktadır. Şiirlerin geneli Türkçe olmakla beraber Arapça ve Farsça şiirlere de yer verilmiştir. Çalıştığımız mecmua, karışık mecmua örneği olup farklı nazım şekli ve türlerinde yazılmış şiirlerin yanı sıra musikî makamlarının adları, muhtelif makamlarda bestelenmiş şiirler, hatt-ı şecerî örneği, müselsel gazeller, huruf-ı muttasıla ile yazılmış beyitler, müstehcenlik içeren manzumeler ve çeşitli görsel şiir örnekleri ile mensur-manzum fetva metinlerini ihtiva etmektedir. Çalışmamızın amacı; mecmuada yer alan metinleri transkribe ederek MESTAP'a göre tasnifini yapmak ve neticesinde mecmuayı araştırmacılar için ulaşılabilir kılmaktır. Mecmuada yer alan metinler, MESTAP'a göre tasnif edilmiştir. Manzumeler, ilgili kaynaklarda taranmış ve mecmua ile farklılık gösteren kısımları dipnotlarda belirtilmiştir. Mecmuada olduğu hâlde ilgili şairin divanında veya diğer eserlerinde yer almayan şiirlerle farklı kaynaklarda başka şairlere nispet edilmiş manzumeler, dipnotlarda işaret edilmiştir.

Although the name "Divan Literature" is based on books called divan in which poets bring their poems together in a certain order, these works are not the only source from which divan literature emerges. Journals are also important sources of divan literature. One type of the journals that have various types is poetry journals. The Poetry Journal -registered in the Zühdü Bey Section of the Süleymaniye Library under number 615- which we are working on, has the characteristics of a poetry journal, although it sometimes contains prose pages in its content. This journal that was brought together by more than one composer was transferred to the Süleymaniye Libraray from the Yenikapı Mevlevihane Library. Although it contains the poems of Mevlevi poets, we named the journal, in which the features specific to Mevlevi order are not the determining factors, as Yenikapı Mevlevihanesi Poetry Journal since it was devoted to Yenikapı Mevlevihanesi and remained there for a long time. Yenikapı Mevlevihanesi Poetry Journal consists of 78 pages in total, 21 pages of which were left blank by the compositor and the texts on 3 pages of which were scribbled or deleted. The journal, which mostly contains poems by 16th and 17th century poets, also includes poems by 15th and 18th century poets. Although the poems are generally in Turkish, Arabic and Persian poems are also included. The journal we work on is an example of a mixed journal that includes poems written in different verse forms and genres, as well as the names of musical modes, poems composed in various modes, an example of calligraphy (hatt-ı şecerî), various visual poetry examples, sequential ghazals, couplets written in huruf-i muttasıla, poems containing obscenities and prose fatwa texts. The purpose of the study is to transcribe the texts in the journal and classify them according to MESTAP, and as a result, to make the journal accessible for researchers. The texts in the journal are classified according to MESTAP. The poems were scanned in relevant sources and the parts that differ from the journal are stated in the footnotes. Poems that are in the journal but not included in the poet's divan or in other works, and poems attributed to other poets in different sources are pointed out in the footnotes.