Ortaokul matematik öğretmen adaylarına göre matematiksel görevlerin bilişsel istem düzeyi: Görüşlerinin, ders senaryolarının ve uygulamalarının karşılaştırmalı bir incelemesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; ilköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel görevlerin bilişsel istem düzeylerini nasıl belirlediklerini ortaya koymak, bu matematiksel görevleri sınıf ortamında nasıl ele almayı tasarladıklarını ve uyguladıklarını karşılaştırmalı olarak incelemektir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak yürütülen çalışma 2021-2022 eğitim öğretim yılının bahar döneminde Karadeniz Bölgesi'ndeki bir ilde bulunan bir devlet üniversitesinde İlköğretim Matematik Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören üçüncü sınıf öğretmen adaylarından 'Matematik Öğretiminde Etkinlik Geliştirme' seçmeli dersini alan dört öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Dolayısıyla araştırmanın katılımcıları amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenmiştir. Katılımcılardan, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından önerilen 8. sınıf ders kitabındaki ve MEB'e bağlı milli eğitim müdürlüklerinin yayımladığı çalışma fasiküllerindeki Üçgenler ünitesinden seçilen dört matematiksel görevin bilişsel istem düzeyini Stein ve Smith (1998) tarafından geliştirilen Matematiksel Görevler Çerçevesi'ni kullanarak gerekçeleri ile belirlemeleri istenmiştir. Ayrıca öğretmen adayları bu görevleri sınıf ortamında uyguladıklarını varsayarak, her bir göreve dair öngördükleri öğrenci yanıtlarını, akıl yürütme süreçlerini veya kavram yanılgılarını içeren hayalî bir ders senaryosu hazırlamışlardır. Araştırmanın yazılı verileri toplandıktan sonra 2022-2023 eğitim öğretim yılının bahar döneminde belirlenen iki devlet okulunda sınıf uygulamalarına dair gözlemler yapılmıştır. Bu süreçte araştırmacı katılımcı olmayan gözlemci rolünde yer almıştır. Elde edilen verilerin analizi betimsel analiz ile yapılmıştır. Toplanan veriler Matematiksel Görevler Çerçevesinde söz edilen düzeylere göre değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının ders senaryolarında matematiksel görevlerin bilişsel istem düzeylerini sürdürecek şekilde sorgulamalara ve gerekçelendirmelere yer vermeye çalıştıkları fakat hedeflenen seviyeye ulaşmada zorluklar yaşadıkları görülmüştür. Benzer şekilde sınıf ortamında görevlerin bilişsel istemlerini daha düşük düzeyde ele aldıkları görülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına dayanarak öğretmen yetiştirme programlarına ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

The aim of this study is to reveal how pre-service elementary mathematics teachers determine the cognitive demand levels of mathematical tasks and to examine comparatively how they design and implement these mathematical tasks in the classroom environment. The study, which was carried out as a case study, one of the qualitative research designs, was carried out with four pre-service teachers who took the elective course 'Efficiency Development in Mathematics Teaching', one of the third-year pre-service teachers studying in the Department of Elementary Mathematics Education at a state university in a province in the Black Sea Region in the spring semester of the 2021-2022 academic year. Therefore, the participants of the research were determined by criterion sampling, one of the purposive sampling methods. Using the Mathematical Tasks Framework developed by Stein and Smith (1998), the rationale for four mathematical tasks selected from the Triangles unit in the 8th grade textbooks recommended by the Ministry of National Education (MEB) and in the study fascicles published by the Ministry of National Education Directorates' justifications. were asked to determine. In addition, pre-service teachers have prepared an imaginary lesson play that includes student responses, reasoning processes or misconceptions about each task, assuming that they have implemented these four tasks in the classroom. After the written data of the research were collected, observations were made on classroom practices in two public schools determined in the spring term of the 2022-2023 academic year. In this process, the researcher took the role of non-participant observer. The analysis of the obtained data was made with descriptive analysis. The written data were evaluated according to the levels mentioned in the Mathematical Tasks Framework. According to the findings, it was seen that the pre-service teachers tried to include questioning and justification in the lesson plays in a way that would maintain the cognitive demand levels of the mathematical tasks, but they had difficulties in reaching the targeted level. Similarly, during the implementation process, it was observed that the tasks in the classroom environment handled the cognitive demands at a lower level. Based on the results of the research, suggestions were made regarding teacher training programs.