KOAH'lı bireylerde dispne, sosyal destek ve yaşam kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, KOAH'lı bireylerin dispne, sosyal destek, yaşam kalitesi düzeylerini ve sosyal destek ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipteki bu çalışma, 31 Mayıs 2021-15 Mart 2022 tarihleri arasında bir eğitim ve araştırma hastanesinin göğüs hastalıkları ve göğüs cerrahisi yerleşkesinde tedavi gören, 181 KOAH'lı bireyle yürütülmüştür. Çalışmada veriler, Hasta Tanıtım Formu, KOAH Değerlendirme Testi (CAT), Modifiye Borg Skalası (MBS), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ve St. George Solunum Anketi (SGRQ) kullanılarak toplanmıştır. Post Hoc Power analiz sonucuna göre çalışmanın gücü %99 olarak belirlenmiştir. İstatistiksel anlamlılık düzeyi olarak p<0,05 kabul edilmiştir. KOAH'lı bireylerin %82,9'unun erkek, %69,1'inin evli ve yaş ortalamasının 67,86±9,14 olduğu saptanmıştır. Bireylerin %63,0'ının sigarayı bıraktığı, %24,9'unun pasif içici olduğu, %76,8'inin KOAH'tan başka kronik hastalığının olduğu ve %40,3'ünün ailesinde de KOAH hastası olduğu saptanmıştır. Bireylerin %92,8'inin dispne için inhaler ilaç kullandığı, %35,4'ünün kontrollere düzenli gittiği, %91,2'sinin hastalığı süresince yakın çevresinden yardım aldığı, %90,6'sının üzüldüğünde veya mutlu olduğunda kendisini destekleyen birisinin olduğu saptanmıştır. Ayrıca bireylerin %79,6'sı hastalığının yaşamını yüksek düzeyde olumsuz etkilediğini bildirmiştir. Bireylerin CAT puan ortalaması 30,58±7,15; MBS puan ortalaması 7,56±2,14; ÇBASDÖ puan ortalamaları toplam 50,92±18,56 ve alt boyutları sırasıyla, Aile 12,03±7,77; Özel Bir İnsan 22,39±6,05; Arkadaş 16,50±6,68'dir. SGRQ puan ortalamaları toplam 75,93±13,25 ve alt boyutları sırasıyla, Semptom 77,31±16,10; His 66,29±16,95; Aktivite 92,07±12,02'dir. CAT ile SGRQ toplam puan ortalaması arasında anlamlı, pozitif yönlü ve yüksek düzey ilişki (r=0,749; p<0,0001), MBS ile SGRQ toplam puan ortalaması arasında anlamlı, pozitif yönlü ve orta düzey ilişki olduğu saptanmıştır (r=0,661; p<0,0001). ÇBASDÖ ile SGRQ toplam puan ortalamaları arasında anlamlı, negatif yönlü ve orta düzey ilişki olduğu saptanmıştır (r=-0,421; p<0,0001). Bireylerin sağlık durumunun kötü, dispne şiddetinin çok ciddi, algıladıkları sosyal desteğin orta düzeyde ve yaşam kalitesi düzeyleri düşük bulunmuştur. Sağlık durumu, dispne şiddeti ve algılanan sosyal destek yaşam kalitesi düzeyi ile ilişkilidir, KOAH'lı bireylerde bu durumların değerlendirilmesi, tedavi ve bakıma entegre edilmesi önerilmektedir.

This study was conducted to determine the dyspnea, social support, quality of life levels of individuals with COPD and the relationship between social support and quality of life. This descriptive and relationship-seeking study was conducted with 181 individuals with COPD who were treated at the pulmonology and thoracic surgery campus of a training and research hospital between May 31, 2021 and March 15, 2022. In the study, data were collected using Patient Identification Form, COPD Assessment Test (CAT), Modified Borg Scale (MBS), Multidimensional Perceived Social Support Scale (MPSSS) and St. George's Respiratory Questionnaire (SGRQ). According to the results of Post Hoc Power analysis, the strength of the study was determined as 99%. The statistical significance level was accepted as p<0,05. It was determined that 82,9% of the individuals with COPD were male, 69,1% were married and the average age was 67,86±9,14 years. It was estimated that 63,0% of the individuals quit smoking, 24,9% were passive smokers, 76,8% had a chronic disease other than COPD and 40,3% had COPD in their family. It was determined that 92,8% of the individuals used drugs inhalers for dyspnea, 35,4% went to the controls regularly, 91,2% received help from their immediate surroundings during their illness, and 90,6% had someone who supported them in their sad or happy times. In addition, 79,6% of individuals reported that the disease had a high level of negative impact on their lives. The average CAT score of individuals is 30,58±7,15; MBS average score is 7,56±2,14; the average scores of the MPSSS are 50,92±18,56 in total and the sub-dimensions are Family 12,03±7,77; A Special Person 22,39±6,05; A friend 16,50±6,68, respectively. SGRQ score averages are 75,93±13,25 in total and sub-dimensions are Symptom 77,31±16,10; Sense 66,29±16,95; Activity 92,07±12,02, respectively. It was appointed a significant, positive and high-level relationship between CAT and SGRQ total average scores (r=0,749; p<0,0001) and a significant, positive and mid-level relationship between MBS and SGRQ average scores (r=0,661; p<0,0001). It was found that there was a significant, negative and mid-level relationship between the average scores of MPSSS and SGRQ (r=-0,421; p<0,0001). It was revealed that the health status of the individuals was poor, the dyspnea severity was very serious, the social support they perceived was at a moderate level and the quality of life levels were low. Health status, dyspnea severity and perceived social support are associated with the level of quality of life, and it is recommended that these conditions be evaluated and integrated into treatment and care in individuals with COPD.