İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında 10 kök değer bağlamında değerler eğitiminin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 2021-2022 eğitim öğretim döneminde Hayat Bilgisi (ilkokul 1., 2. ve 3. Sınıf) ve Sosyal Bilgiler (4. sınıf) ders kitaplarında yer alan metinlerin, görsellerin/resimlerin ve etkinliklerin değerler yönüyle incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yönteminden durum çalışması ile yapılmış ve araştırmaya ait veriler incelene dört adet ders kitabı aracılığıyla toplanmıştır. Veriler çözümlenirken içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Buna göre, Türk Millî Eğitimi'nin değerlere yaptığı tanımlar esas alınarak kök değerler incelenmiştir. İncelenen ders kitaplarında öğrencilere kazandırılması hedeflenen 10 kök değerin ders kitaplarında yer alma şekli incelenmiştir. Metinlerde, görsellerde/resimlerde ve etkinliklerde yer alan değer görsel veya ifadeleri belirlenmiştir. Elde edilen bu veriler kodlanıp sınıflandırılmıştır. Araştırma sonucunda, en çok yer alan değerin "Sorumluluk ve özdenetim" ve en az yer alan değerin ise "dürüstlük, adalet ve sabır" olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, değerler, ders kitapları içinde sınıf düzeyi ve öğrenme alanı kapsamında eşit şekilde yer verilebilir.

This research aims to study the texts, images/pictures and activities in the Life Sciences (for 1st, 2nd and 3rd Grades) and Social Studies (for 4th grade) lessons' textbooks used in the 2021-2022 academic year in terms of values education. The research was conducted via case study technique with the qualitative research method and the data of the research were collected through four textbooks. Content analysis method was used while analysing the data. Accordingly, main values were examined based on the values definitions made by Turkish National Education. The 10 main values aimed to be acquired by the students in the studied textbooks were examined in this research. Visuals or expressions in texts, images/pictures and activities of the values have been determined. The obtained data were coded and categorized. As a result of the research, it was seen that the most repeated values were "Responsibility and self-control" and the least repeated values were "honesty, justice and patience". The results also show that values can be included in the textbooks equally within the scope of class level and learning area.