İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan görsel ve dilsel metinlerin çocuğa görelik ilkeleri bağlamında incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan görsel ve dilsel metinleri çocuğa görelik niteliklerine göre incelemektir. Bu yönüyle bu çalışmada tarama modeli kullanılmış, veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Doküman incelemeleri, ilkokul Türkçe 1 ders kitabında yer alan 12 görsel ve dilsel metnin incelemesi ile elde edilmiştir. Daha açık bir anlatımla, her dilsel ve görsel metin, "konu, ileti(ana düşünce), izlek(tema), karakter, dil ve anlatım, görsel metin özellikleri, öğretme ve belletme, korku ve kaygı, öğüt ve emir, cinsiyet ayrımcılığı, ideolojik söylemler, geleneksel değerler, yaptırımcı yargılar ve kurallar, tozpembe bir dünya, tek ve değişmez doğrular, abartılmış merak ve aşırı duygusal öğeler ile şiddete" yönelik özellikler bağlamında sözcük, söz grubu ve tümce düzeyinde kodlanmıştır. Belirlenen bu kodlar içerik özellikleri ve evrensel ilkeler doğrultusunda içerik analizi yoluyla kategorileştirilmiştir. Böylelikle inceleme konusu olan dilsel ve görsel metinlerde bulunan içerik özellikleri ve evrensel ilkeler belirlenmiştir. Sonuç olarak; incelenen ders kitabında bulunan görsel ve dilsel metinlerin çocuğa göre olmadığı ortaya çıkartılmıştır.

The purpose of this research is to examine the visual and linguistic texts in the primary school Turkish textbooks according to the children's relevance principle. In this respect, scanning model is used in this study, and the data are obtained through document analysis. Document analyzes are obtained by examining 12 visual and linguistic texts in the primary school textbook, "Turkish 1". In a more clear way, each linguistic and visual text are coded at the level of words, phrases and sentences within the context of subject, message (main idea), theme (theme), character, language and expression, visual text features, teaching and memory, fear and anxiety, advice and order, gender discrimination, ideological discourses, traditional values, sanctioning judgments and rules, a rosy world, single and unchangeable truths, exaggerated curiosity and extreme emotional elements, and violent features. These determined codes are categorized through content analysis in accordance with content features and educational principles. Thus, the content features and universal principles in the linguistic and visual texts that are the subject of the study are determined. As a result; it has been revealed that the texts in the examined textbook are not suitable for the children.