ZEMAHŞERÎ’NİN HADİSLERİ TE’VİL METODU

Abstract

Ebu'l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Ahmed ez-Zemahşerî (v. 538/1143), Harezm bölgesinde yetişen önemli Mutezilî âlimlerden biridir. İlim ve edebiyatın zirveye ulaştığı bir dönemde yaşayan Zemahşerî, tefsir, hadîs, kelâm, fıkıh, dil ve edebiyat gibi birçok sahada elliye yakın kitap kaleme almıştır. Eserleri, ilim camiası tarafından takdir edilmiş ve büyük değer verilmiştir. Bu makalede Zemahşerî'nin mezhebî bağlamda hadîsleri ne şekilde yorumlayıp te'vîl ettiği konusu incelenmeye çalışılmıştır. Rü'yetullah, büyük günah, şefaât, imân-amel ilişkisi, kabir azabı, nazar/göz değmesi ve ömrün uzaması gibi konuları içeren hadîsleri mezhebî görüşleri çerçevesinde te'vîl metodu tetkik edilmiştir. Ele alınan örneklerden anlaşılacağı üzere Zemahşerî, birkaç istisnai konu dışında genel olarak itikâda taalluk eden konularda Mutezilenin temel prensiplerine göre hadîsleri te'vil ettiği tespit edilmiştir

nificant Mu’tazilite scholars who raised in the Harezm region. Zamakhshari, who lived in a period when science and literature reached its peak, wrote about fifty books on many fields, such as tafsir, hadith, kalam, fiqh, language and literature. His works have been appreciated and valued by the scholars. This study tries to examines how the hadiths of Zamakhshari are interpreted with ta’wil in the context of madhabs. Ru'yetullah (Seeing Allah), great sin, intercession, beliversaction relationship, the punishment of the grave, eye touching and involving issues such as increased longevity traditions te’vîl methods within the framework of sectarian views are discussed. As it can be understood from the examples undertaken that asides from a few exceptional circumstances, it has been established that the hadith’s of Zamakhshari were interpreted with ta’wil on topics which were generally dependent on itiqad within the fundamental principles framework of Mu’tazilites